0
0
Museum Catharijneconvent en het Rijksmuseum moeten allebei een kunstwerk teruggeven aan de erfgenamen van de rechtmatige eigenaren. Dat heeft de Restitutiecommissie geadviseerd aan staatssecretaris Zijlstra van OCW. Die heeft het advies overgenomen. Dat maakte de Restitutiecommissie gisteren bekend.
Het gaat om een vijftiende-eeuwse piëta van lindehout en het bronzen beeld Hercules. De piëta was ooit eigendom van de joodse bankier en kunstverzamelaar Fritz Gutmann. In 1939 bracht hij het onder bij een kunsthandel in Parijs. Daar werd het door de Duitsers in beslaggenomen, waarna het terechtkwam in de kunstcollectie van Rijksmaarschalk Hermann Göring.
In mei 1945 troffen Amerikaanse soldaten de sculptuur aan in een treinwagon vol kunst, door Göring achtergelaten in een tunnel bij het hoofdkwartier van de Luftwaffe in het Beierse Berchtesgaden. Het beeld keerde vervolgens terug naar Nederland waar het onderdeel werd van de Nederlandse Rijkscollectie. In 1953 kreeg Museum Catharijneconvent in Utrecht het beeld in bruikleen van Instituut Collectie Nederland (ICN).
Het beeld Hercules werd geclaimd door de erfgenamen van Rosa en Jakob Oppenheimer, een Duits joods echtpaar dat actief was in de kunsthandel. De Oppenheimers waren de enige aandeelhouders van het Duitse Margraf Concern, volgens de nazi’s een exponent van de ‘internationale joodse juwelen- en kunsthandel’. Dat concern moest daarom verdwijnen en de voorraden werden in 1935 gedwongen geveild. De Hercules was een van de geveilde objecten. Als gevolg van een schenking bevindt het zich sinds 1938 in de collectie van het Rijksmuseum.
De Restitutiecommissie is van mening dat Gutmann en het echtpaar Oppenheimer hun kunstwerken onvrijwillig zijn kwijtgeraakt als gevolg van het naziregime. Hun erfgenamen hebben er daarom recht op.
Een woordvoerster van Museum Catharijneconvent laat desgevraagd weten het een goede zaak te vinden dat de erven van Gutmann de piëta terugkrijgen. “Maar in het museum zullen we hem zeker missen.” Het Rijksmuseum vindt het “fijner om te krijgen dan af te staan”, aldus een woordvoerder. “Maar we gaan ervan uit dat de commissie een afgewogen beslissing heeft genomen, dus het beeld gaat terug.”
