0
0
Nieuws
Een langgekoesterde wens van het Rijksmuseum is in vervulling gegaan: de aankoop van het schilderij Episode uit de verovering van Amerika van Jan Mostaert. Het paneel uit circa 1535 is daarmee na zeven weer terug in een Nederlands museum.
Door: Evert-Jan Pol
Het kunstwerk is de vroegst bekende afbeelding van de verovering van het Amerikaanse continent door de Spanjaarden. Opvallend is dat Mostaert (ca. 1474-1552/53) de stoet van inheemse bevolking op het schilderij geheel naakt afbeeldde. Het is echter vrij zeker dat de oorspronkelijke bewoners helemaal niet naakt leefden. De Haarlemse schilder wilde vermoedelijk de tegenstelling benadrukken tussen de gewelddadige Spanjaarden en het vreedzame, paradijselijke landschap met zijn ‘pure’ bewoners.
De officiële onthulling van het schilderij was vanmiddag, en in de uitnodiging aan de pers daarvoor werd niet gemeld wát er onthuld zou worden. Toch was al uitgelekt dat het om dit werk ging. Zelfs media in het buitenland bleken op de hoogte. Volgens Wim Pijbes, directeur van het Rijksmuseum, toont dit aan hoe belangrijk het paneel is.
Al in 1604 werd het door kunstenaarsbiograaf Karel van Mander genoemd; hij beschreef het als West-Indisch landschap. Het was toen in het bezit van de kleinzoon van Mostaert. In de dertiger jaren van de twintigste eeuw bevond het paneel zich in de collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker (1897-1940), maar hij raakte het kwijt aan de nazi’s. Na de oorlog kreeg de Nederlandse staat het schilderij in bewaring en vervolgens was het jarenlang te zien in het Frans Hals Museum in Haarlem. In 2006 gaf de staat het terug aan de erven Goudstikker.
Het Rijksmuseum wilde het werk graag toevoegen aan de collectie, omdat kunst en geschiedenis hier “perfect in samenkomen”. Na een lange onderhandelingsperiode wist het het werk ook daadwerkelijk aan te kopen, met financiële steun van verschillende fondsen, waaronder het Nationaal Aankoopfonds. Volgens Pijbes is dat bijzonder, omdat dit fonds slechts in uitzonderlijke gevallen kan worden aangesproken. Minister Bussemaker zou er persoonlijk hebben aangedrongen op steun voor de aankoop van dit topstuk. Hoeveel het exact heeft gekost, wil Pijbes niet zeggen, maar het bedrag loopt in de miljoenen.
