0
0
Expositie
Nog drie dagen en dan zet Sinterklaas weer voet aan wal. De goedheiligman hoort bij de tradities van Nederland, net als tegenwoordig ook de ophef rondom zijn trouwe helpers. In het Rijksmuseum opent vandaag een kleine expositie over het ontstaan van Zwarte Piet.
Met de presentatie laat het museum zien dat het uiterlijk van Sinterklaas en Zwarte Piet door de eeuwen heen vaak is veranderd. Pas in de eerste helft van de negentiende eeuw kreeg de bisschop een helper naast zich. En wel in het boekje Sint Nikolaas en zijn knecht, van het Amsterdamse schoolhoofd Jan Schenkman. Deze immens populaire uitgave veroorzaakte daarmee een radicale wijziging in het leven van de Sint.
Vóór 1850 moest Sinterklaas namelijk alles alleen doen, van cadeaus uitdelen tot kinderen in de zak stoppen. Maar het boekje van Schenkman zorgde ervoor dat hij een helper kreeg. In het begin had deze geen naam, maar werd hij knecht genoemd. Pas later ging hij Zwarte Piet heten.
De negentiende-eeuwse Zwarte Piet had soms een lichte, soms een getinte en soms een donkere huidskleur. De ene keer was hij vriendelijk, maar soms ook boosaardig en zelfs agressief. De Sint had deze karaktertrekken overigens zelf soms ook. Sint Nicolaas leek bovendien aan het begin van de negentiende eeuw meer op een kruisridder, rijdend op een ezel of zwevend op een gevleugeld paard, die kinderen een flink pak rammel kon geven.
De Geboorte van Zwarte Piet – 19de-eeuwse prenten uit eigen collectie, t/m 6 januari 2015 in Prentenkabinet 1800-1900 van het Rijksmuseum, Amsterdam
