0
0
Nieuws
Stedelijk Museum Alkmaar heeft een nieuw pronkmeubeltje aan de collectie weten toe te voegen. Aan de buitenkant oogt het 55 centimeter hoge kastje eenvoudig, maar binnen schuilt een onalledaags interieur.
Het deurtje is beschilderd met een architectonische voorstelling, maar ook de achterkant ervan bevat een afbeelding: een bijbelse scène met Christus en de Samaritaanse vrouw. In het kastjes zitten tien lades verscholen, elk voorzien van een eenvoudig bloemstilleven. De grootste verrassing wacht als de lades worden opengetrokken. Op de bodems van de negen kleine lades zijn portretten en een kerkinterieur geschilderd.
Zowel de bijbelse scène als het kerkinterieur is gesigneerd door Susanna van Steenwijck, (na 1602/03 – 1664?), de vroegst bekende architectuurschilderes in de Nederlanden.Werken van haar hand zijn zeldzaam, misschien omdat ze verscholen gaan onder de naam van haar echtgenoot, Hendrick van Steenwijck de Jonge (1580-1649). Alleen Museum De Lakenhal in Leiden en Stedelijk Museum Zwolle bezitten elk een schilderij dat met zekerheid aan de kunstenares is toe te schrijven.
Het zijn juist de beschilderde ladebodems die het kastje volgens het museum zo uitzonderlijk maken. Bijbelse taferelen en bloemmotieven komen vaker voor op deurtjes en lades van pronkkasten, maar de portretten en het kerkinterieur zijn zowel door hun – protestantse – thematiek als door hun plaatsing op de bodems van de lades wel heel ongebruikelijk.
Gewoonlijk bewaarden bezitters van dergelijke kabinetten er namelijk allerlei curiosa en kostbaarheden in. En die zouden een beschilderde bodem aan het oog onttrekken en bovendien kunnen beschadigen.
Het kastje is afkomstig van landgoed Nijenburg. De erven Van Foreest, die landgoed Nijenburg bewoonden, noemden het meubel vanwege de ongewone afbeeldingen aan de binnenkant het Luthers kastje. Stedelijk Museum Alkmaar had het kabinet al sinds 2011 in bruikleen, maar wilde het graag aankopen.
Dit lukte echter niet direct, omdat het aankoopbudget van het museum niet toereikend was. Museum Catharijneconvent stelde voor om het kastje gezamenlijk aan te kopen: in Alkmaar zou het stuk binnen de context van het ensemble Nijenburg kunnen worden getoond, terwijl het in Utrecht een rol zou kunnen krijgen in het verhaal over het protestantisme.
Tijdens de bespreking van het subsidieverzoek kwam de Vereniging Rembrandt tot de conclusie dat het kwetsbare meubel het meest gebaat zou zijn bij één standplaats, en dat het vanwege zijn historische band met Nijenburg het beste in Alkmaar paste. Het bestuur van de Vereniging stelde voor dat Stedelijk Museum Alkmaar het stuk zelfstandig zou aankopen, maar met een ruimere subsidie dan de vereniging normaal gesproken geeft: meer dan de helft van het aankoopbedrag. Museum Catharijneconvent krijgt het kastje wél in bruikleen voor zijn tentoonstelling over de Reformatie in 2017. In Stedelijk Museum Alkmaar heeft het kabinet een plek in de vaste opstelling De Gouden Eeuw van Alkmaar.
