0
0
Recensie
Een naakte vrouw ligt nonchalant op bed en leest een boek. Ze heet Sjaantje, dat weten we, maar in welk boek ze verdiept is, is een mysterie. Of toch niet?
Door: Evert-Jan Pol
Lezend naakt (Sjaantje van Ingen) van Isaac Israëls hangt in zaal 7 van de tentoonstelling Uitgelezen in Museum Gouda. Sjaantje leest daar in gezelschap van andere lezende geschilderde personen. De portretten zijn intiem en maken van de toeschouwer een voyeur. Want wie leest, kijkt niet op en kan eenvoudig bespied worden.
Wat Sjaantje leest, wordt duidelijk dankzij een audiofragment. Wie een van de koptelefoons opzet, hoort een stem een stukje uit het boek voorlezen. Het gaat om de roman Heleen: een vroege winter van Carry van Bruggen. Daarin maakt een jonge vrouw kennis met de liefde. Dit boek uit 1913 was voor die tijd vrij expliciet, maar was ook heel populair. Toen Israëls zijn geliefde model schilderde, las zij daadwerkelijk dit boek.
Ook van andere geportretteerden in deze zaal is duidelijk wat ze lazen. Gerrit van Blaaderen schilderde omstreeks 1904 Henk de Court Onderwater, die ziek in bed lag. Op het paneel leest deze kwakkelende kunstenaar een brief aan zijn ouders. Enkele alinea’s komen via een koptelefoon tot de bezoeker. Waardoor deze nog meer een voyeur wordt. Een persoonlijke brief aan iemands ouders is immers niet voor andermans ogen en oren bestemd.
Omdat dit deel van de tentoonstelling (Het genot van het lezen) is samengesteld door een andere conservator, kunnen we spreken van een aparte expositie. Ook qua opzet wijkt ze af van de andere onderdelen. De getoonde schilderijen zijn zonder uitzondering mooi en, zoals al eerder gezegd, intiem. En omdat we weten wat de daarop vereeuwigde personen lezen, worden sommige extra bijzonder. De tentoonstelling in haar geheel heet Uitgelezen, maar ik raakte in deze zaal niet uitgekeken.
Uitgelezen, t/m 17 mei in Museum Gouda
Waardering Het genot van het lezen in zaal 7 : @@@@@@@@@@
