0
0
Nieuws
Het Westfries Museum in Hoorn heeft een uniek kunstwerk gekocht: het tot nu toe enige bekende schilderij uit de zeventiende eeuw waarop werkzaamheden aan een dijk staan afgebeeld. De Hoornse schilder Matthias Withoos maakte het in 1676.
Het leek ook al zo vreemd. Terwijl schilders in de Gouden Eeuw vrijwel elk onderwerp hebben verbeeld, was er geen schilderij uit de zeventiende eeuw over werkzaamheden aan dijken bekend. Maar de strijd tegen het water was toen even belangrijk als tegenwoordig. In de nacht van 4 op 5 november 1675 brak de Zuiderzeedijk bij Scharwoude bijvoorbeeld over een lengte van 120 meter door. Het water overspoelde een groot deel van Westfriesland en zorgde voor grote economische schade.
Het regionale bestuur, de Gecommitteerde Raden van Westfriesland en het Noorderkwartier, gaven opdracht om de dijk zo snel mogelijk te herstellen. Daarvoor werd een dubbele palenrij in een boog voor het gat geplaatst en opgevuld met hooi, stro en wier. Matthias Withoos werd verzocht de werkzaamheden voor het nageslacht vast te leggen.
Zijn schilderij is een momentopname, die een beeld schetst van het vele werk dat nodig was. Rondom de doorbraak liggen schepen die materialen aanvoeren, met name heipalen en ‘specie’ (zand en klei), rijshout en zinkstukken. Er liggen ook diverse vaartuigen met zeer zware hei-installaties. Op het schilderij is te zien hoe sterk de stroming ter plekke was. Bij de herstelwerkzaamheden kwamen drie arbeiders om het leven.
Opdrachtgever van Withoos was Jacob van Foreest, lid van de Gecommitteerde Raden van Westfriesland en het Noorderkwartier. Bijna 340 jaar lang was het schilderij in eigendom van de familie Van Foreest. Dankzij steun van onder meer het Hoogheemraadschap Holland Noorderkwartier en de Nederlandse Waterschapsbank kon het Westfries Museum het werk aankopen.
Hoogleraar Waterstaatsgeschiedenis Petra van Dam noemt de ontdekking een geweldige aanwinst en ”een buitengewoon interessant schilderij, zowel voor de regionale als de nationale geschiedenis, in zijn eentje al een uitstekend uitgangspunt voor een fascinerende, multimediale tentoonstelling”. En dat is precies wat het Westfries Museum in 2016, ter gelegenheid van de herdenking van de watersnoodramp van 1916, van plan is. Maar het schilderij is nu al te bewonderen in het museum.
