0
0
Recensie
Een schilder werkt ruim een week voor de opening nog enkele plekjes bij op de witte muren. Even verderop legt een medewerkster de laatste hand aan een zaaltekst over Sal Meijer. Plakletter voor plakletter loopt ze na en corrigeert ze indien nodig. Het is een priegelwerk; zelfs de puntjes op de i zijn aparte stickers. Niets wordt aan het toeval overgelaten in dit nieuwste Nederlandse museum.
Door: Evert-Jan Pol
Gorssel is slechts een stipje op de landkaart. Het Gelderse dorpje telt minder dan 4.000 zielen, maar heeft vanaf vandaag wel het grootste museum voor Nederlands modern realisme: Museum MORE. Het is een initiatief van gefortuneerd zakenman Hans Melchers. Aan de basis staan de ongeveer duizend kunstwerken die hij in 2012 kocht uit de boedel van Dirk Scheringa. Na het faillissement van laatstgenoemde kwam de collectie van diens Scheringa Museum voor Realisme in onderpand bij de Deutsche Bank. Die verkocht de kunst vervolgens.
Melchers kocht uit de verzameling uitsluitend werk van Nederlandse realisten en besloot dat onder te brengen in een nieuw museum, dat in de Achterhoek moest verrijzen. Zijn oog viel al snel op het voormalige gemeentehuis van Gorssel. Het 101 jaar oude gebouw werd smaakvol uitgebreid met een zeven zalen tellend paviljoen, ontworpen door het bureau Hans van Heeswijk architecten, dat ook verantwoordelijk was voor de recente nieuwbouw van het Mauritshuis in Den Haag.
Iets meer dan drie jaar na Melchers voornemen is het nieuwe museum open voor publiek. Verspreid over de zeven zalen op twee verdiepingen geeft het met ruim 200 schilderijen en beelden een overzicht van een eeuw Nederlands realisme. Eind dit jaar wisselt de opstelling. De begane grond is ingeruimd voor werk van kunstenaars die niet meer onder ons zijn. Grote namen als Jan Mankes, Pyke Koch, Charley Toorop, haar zoon Edgar Fernhout en Carel Willink zijn hier vertegenwoordigd. Een tweede locatie van MORE, die eind 2016, begin 2017 opent in Ruurlo, zal overigens geheel in het teken staan van Willink. Maar in Gorssel moet hij de aandacht nog delen met vele andere collega’s.
Realistische kunst is niet per se altijd mooi, want de werken tonen mens, ding en dier zoals ze zijn. Zonder enige opsmuk. Een portret van een halfnaakte kalende man met behaarde buik is niet heel aantrekkelijk. Met dit werk toont Annemarie Busschers echter wel haar vakvrouwschap. Want is het een foto of toch een schilderij?
Heel indrukwekkend ook is een schilderij dat Katinka Lampe maakte van een jonge vrouw met capuchon. Met haar ogen volgt de geportretteerde de toeschouwer waar deze ook gaat. Het is bijna eng.
Dat geldt eveneens voor de bevreemdende wassen beelden die in enkele zalen opduiken. Tobias Schalken maakte een hyperrealistisch beeld van een mooi schoolmeisje. Op het eerste gezicht is er weinig met haar aan de hand. Totdat de sterk behaarde, enigszins mannelijke, linkerarm in het oog springt. Het beeld stoot daardoor af, maar is gelijktijdig enorm intrigerend.
“De kunstenaar kidnapt ons netvlies”, zegt artistiek directeur Ype Koopmans als hij het over realistische kunst heeft. Die stelling gaat zeker op voor het aanbod hier in Gorssel. MORE hangt en staat vol met kunst die niet loslaat. Omdat het een daglichtmuseum is, komen alle werken goed tot hun recht.
Elke zaal, vooral boven, heeft een andere sfeer. In de ene zaal hangen foto’s van Erwin Olaf en in de andere de wonderlijke schilderijen van Co Westerik. Door deze afwisseling verveelt een rondgang door het nieuwe museum niet snel.
“We zijn er trots op”, reageert een beveiliger op een compliment over het museum en de collectie. En dat is terecht. MORE is een aanwinst voor het museumlandschap. Een groots museum in een klein dorpje.
Museum MORE, Gorssel, open vanaf vandaag, 2 juni
Waardering: @@@@@@@@@@
