0
0
Nieuws
Het schilderij Saul en David uit de collectie van het Mauritshuis is een echte Rembrandt. Tot die conclusie kwam een groot team van internationale experts onder leiding van het Haagse museum. Ze onderzochten het werk een jaar lang.
Saul en David was voor het eerst te zien in 1830 tijdens een veiling in Parijs. Jarenlang bleef het kunstwerk in de handel totdat Mauritshuisdirecteur Abraham Bredius het in 1898 aankocht. Na zijn dood in 1946, liet hij het schilderij na aan het museum. Het groeide uit tot publieksfavoriet.
Rembrandtspecialist Horst Gerson schreef tijdens zijn onderzoek in de jaren zestig en zeventig veel schilderijen van Rembrandt af, waaronder ook Saul en David. Dat hij het werk in 1969 afschreef als Rembrandt lag deels aan de conditie ervan. De verflaag zag er niet goed uit door slijtage. Sindsdien ontstond er steeds meer onduidelijkheid over de toeschrijving. Is het van Rembrandt? Van een leerling? Of misschien wel van beiden? Vanwege de onduidelijkheid besloot het Mauritshuis in 2007 om opnieuw onderzoek te doen en om het kunstwerk te restaureren.
Uit het onderzoek bleek dat het schilderij uit niet minder dan vijftien verschillende stukken doek bestaat. Het gaat om twee grote stukken van het oorspronkelijke doek (één met Saul en één met David), aangevuld met een oud doek (een kopie naar een portret van Anthony van Dyck) en andere repen aan de zijkanten van het schilderij.
Ook werd duidelijk dat het doek in twee fasen is geschilderd. Het eerste deel dateert volgens het Mauritshuis uit beginjaren 1650. Over de tweede fase is het onderzoeksteam minder zeker. De losse penseelstreken waarmee linksonder de mantel is neergezet lijken wilder dan gebruikelijk. Maar door de jaren heen is er veel veranderd aan het schilderij. Het werd in stukken gesneden en weer in elkaar gezet. Bij oude restauraties zijn ook verflagen verwijderd en sommige pigmenten zijn verkleurd.
Als de tweede fase niet van Rembrandt zou zijn, zou dat betekenen dat de meester een leerling toestond enkele van de meer cruciale delen van het schilderij af te maken. Volgens de onderzoeker is dit een bijzonder onwaarschijnlijk scenario.
Een andere mogelijkheid was dat het schilderij bij Rembrandts dood onvoltooid achterbleef en op een later moment zou zijn afgemaakt door een andere kunstenaar, maar daar is geen bewijs voor. Daarom heeft het Mauritshuis de conclusie getrokken dat de tweede fase ook door Rembrandt is geschilderd, in het midden van de jaren 1650. Wat het Mauritshuis betreft heeft Bredius in 1898 dus een echte Rembrandt gekocht.
Het volledig gerestaureerde schilderij vormt het middelpunt van de tentoonstelling Rembrandt? De zaak Saul en David. Deze opent aanstaande donderdag, 11 juni, en duurt tot en met 13 september.
