0
0
Recensie
Het leven is goed in Noord-Korea. Die indruk wekken althans de schilderijen op een aantrekkelijke en boeiende expositie in het Drents Museum. De vaak grote werken tonen onder meer lieflijke familietaferelen, gelukkige hardwerkende arbeiders en voedsel in overvloed.
Door: Evert-Jan Pol
De Kim Utopie is de tweede tentoonstelling die het museum wijdt aan propagandistische staatskunst. De Sovjet Mythe (2012-2013) belichtte kunst die de Sovjet-Unie verheerlijkte. Beide exposities lijken behalve in naam (utopie versus mythe) ook qua thema op elkaar. De kunstwerken uit Noord-Korea hebben net als die uit de vroegere Sovjet-Unie als doel de situatie mooier voor te stellen dan die in werkelijkheid is.
Alle schilderijen komen uit de privécollectie van de Nederlandse verzamelaar Ronald de Groen. In opdracht van hem zocht een speciaal daarvoor aangesteld team van Noord-Koreanen gedurende twintig jaar het land af naar sociaal-realistische kunst van hoge kwaliteit. De werken schetsen een door de staat geregisseerde en geïdealiseerde samenleving: de Kim Utopie. Belangrijke thema’s zijn de Grote Leider, heroïsch verzet en patriottisme, industriële en wetenschappelijke vooruitgang, en de vruchtbaarheid van de landbouw.
De schilderijen tonen een land waar het goed toeven is en waar iedereen het naar zijn zin heeft en graag zijn of haar steentje bijdraagt. Zoals de vier verkeersagentes op het doek Zelfs op feestdagen van Kim Chŏng-t’ae. Met zichtbaar plezier staan ze ook op een winterse oudejaarsavond paraat.
En inzet wordt beloond, zo leren we uit het prachtige schilderij Trots van Chŏng Tŏk. Een andere verkeersagente belt haar collega’s met het nieuws dat ze toegangskaarten heeft voor het nieuwjaarsconcert. Die kreeg ze als dank voor haar arbeid. Met name dit werk doet vermoeden dat ondanks de geslotenheid van Noord-Korea, kunstenaars wél toegang hebben tot kunst uit andere landen. De kleurrijke achtergrond heeft namelijk impressionistische en pointillistische eigenschappen.
Ook opvallend zijn de vele kunststudio’s die niet zelden als maker van een schilderij staan vermeld. Elke afdeling of regio lijkt wel een eigen atelier te hebben. Zo is er een kunststudio van het Spoorwegministerie en één van het Volksleger. Dat de kunstenaar in die gevallen niet de eer krijgt die hij verdient, geeft aan dat in Noord-Korea niet het individu, maar de samenleving voorop staat.
Maar de Grote Leider staat uiteraard wél op een voetstuk. Een titelloos werk van Paekho Kunststudio is echter onbedoeld grappig voor publiek dat bekend is met de populaire tumblr-pagina’s Kim Jong-il looking at things en Kim Jong-un looking at things. Dat schilderij maakt immers duidelijk dat het kijken naar dingen een familietrekje is van de Kims. Op het doek kijkt Kim Il-sung, de eerste president van Noord-Korea, ook naar iets, waarschijnlijk de bouw van de West-Zee Waterkering bij Namp’o in de jaren 80.
Hoewel pure propaganda hebben de schilderijen zeker een grote esthetische waarde. Veel van het getoonde is plezierig om naar te kijken. Niet in de laatste plaats omdat de afgebeelde personages vaak mooie mensen zijn. En de onderwerpen niet zelden vrolijk.
Een groot deel van de expositie bestaat uit imposante olieverfschilderijen op doek. In een door gordijnen licht verduisterde zaal hangt een bescheiden selectie werken op papier. Maar verwacht hier geen kleine tekeningen. Nee, het zijn aquarellen op serieus formaat. Want ook op papier dient het vaderland natuurlijk groots geëerd te worden.
De Kim Utopie, t/m 30 augustus in het Drents Museum, Assen
Waardering: @@@@@@@@@@
