Recensie
“Het is zo herkenbaar”, lachen verschillende bezoekers bij het zien van de vrolijke voorstellingen. Marius van Dokkum kiest alledaagse onderwerpen voor zijn schilderijen, die daardoor enorm aanspreken. Zodanig, dat Stadsmuseum Harderwijk de tentoonstelling over deze Gelderse kunstenaar wel móést verlengen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Het werk van Van Dokkum (1957) past in de traditie van genrekunst die in de Gouden Eeuw populair was. Kunstenaars als Jan Steen, Frans Hals en Gerrit Dou legden veelvuldig het dagelijks leven vast. Niet zelden doorspekt met een beetje humor. Zo’n vier eeuwen later doet Van Dokkum hetzelfde.
Qua onderwerpen zijn diens schilderijen vergelijkbaar met die van zijn illustere voorgangers, want uit het leven gegrepen. Al heeft de moderne tijd duidelijk zijn intrede gedaan. De kunstenaar schildert mensen die worstelen met computers, wachten op de trein en in de weer zijn met hun mobieltjes.
Net als zijn zeventiende-eeuwse collega’s verstopt hij ook af en toe een boodschap. Het werk De volgende keer beter toont een kunstenaar die een met verf ingesmeerde pijl op een canvas afschiet. “Zoals de schilder met zijn doek omgaat, zo weinig zachtzinnig gaan wij met de natuur om”, geeft Van Dokkum de toeschouwer in de begeleidende tekst mee.
Hij gebruikt vaak humor in zijn werk om iets duidelijk te maken. Bijvoorbeeld dat we soms wel heel veel belang hechten aan de wereld in de mobiele telefoon. Op één schilderij zien we een oudere dame op een brommer voor een inmiddels groen verkeerslicht. Zij maakt echter geen aanstalten om verder te rijden, want haar mobieltje eist al haar aandacht op. “Door de toeschouwer een (lach)spiegel voor te houden, kunnen ze er vaak iets van zichzelf in herkennen”, aldus de kunstenaar.
En dat klopt. Wie heeft er nooit aan gedacht zijn computer maar eens uit het raam te mieteren? In Van Dokkums kunst gebeurt dat. En menigeen verkeerde net als het niet meer slapende echtpaar op het schilderij Mug weleens in staat van oorlog met het zoemende bijtende vliegbeest uit die titel.
De ‘gewone’ onderwerpen leveren vaak grappige en soms aandoenlijke schilderijen op. Ontroerend en bijzonder geestig is Liefde van één kant, waarop een oudere man zijn echtgenote wil zoenen, die hem daarop dreigt met haar wandelstok.
Zo gewoon de mensen op zijn schilderijen zijn, zo eigenaardig zijn weer de voorwerpen op stillevens, ook gemaakt met een knipoog. Een stilleven met peren is bij Van Dokkum niet zomaar een stilleven met peren. Hij beeldt de vruchten af als mensen, in een ziekbed, of als onderdeel van een anatomische les. En ook klompen hebben opeens menselijke trekjes.
De ongewone stillevens toveren een lach op het gezicht, net als veel andere Van Dokkums ook doen. Soms een glimlach, dan weer een schaterende versie. Als de veelal erg leuke schilderijen je al niet opvrolijken, dan doen de aanstekelijk lachende bezoekers dat wel. In een sombere bui? Ga nog even naar Stadsmuseum Harderwijk.
Van Dokkum naar Harderwijk, t/m 17 januari 2016 in Stadsmuseum Harderwijk
Waardering: @@@@@@@@@@