0
0
Recensie
Waarom kende ik deze kunstenaar nog niet? Het is een vraag die af en toe kan opkomen tijdens een bezoek aan een tentoonstelling. Bijvoorbeeld bij die van Jos Lussenburg (1889-1975) in het Noord-Veluws Museum in Nunspeet.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Een infectie aan zijn linkerwijsvinger stopte in 1923 Lussenburgs carrière als violist. Hij kon zijn vinger niet meer buigen, waardoor het bespelen van een viool vrij lastig werd. Op aanraden van zijn echtgenote maakte hij vervolgens van zijn hobby zijn beroep: hij werd kunstschilder.
En zo kon het gebeuren dat de man die zichzelf als kind als visser zag, later toch de muziek in ging en uiteindelijk de kunstschilderskwasten oppakte. En die ook nog eens bijzonder begenadigd hanteerde. Zijn expressionistische voorstelling van schepen bij ondergaande zon is werkelijk fantastisch.
Het is daarom vrij opmerkelijk dat hij weinig bekendheid geniet. Tijdens zijn leven was dat wel anders. De schilderijen van de Nunspeetse kunstenaar kregen veelvuldig een podium buiten de Veluwe. Tegenwoordig is zijn werk vooral op de Veluwe en in de voormalige Zuiderzeestadjes bekend en geliefd.
Als geboren Enkhuizenaar was de Zuiderzee namelijk een van zijn favoriete onderwerpen. Hij vond het vreselijk toen de Afsluitdijk die zee veranderde in een meer. De titel van het eerder beschreven werk, Stervende schepen, geeft duidelijk aan hoe hij daarover dacht. In veel van zijn romantisch voorstellingen met grijze luchten, schuimende golven en tjalken en botters bleef die zee echter altijd aanwezig.
Hoezeer hij van de zee hield, blijkt uit een interview dat hij in 1969 gaf in het programma Van Gewest tot Gewest. Hij vertelt daarin dat Elburg hem prettig verraste nadat hij naar de Veluwe was verhuisd. “Toen ik in Elburg kwam, was het alsof ik in mijn jeugd terugkwam. Daar waren weer de botters, de zeilen en de kerels. De heerlijke smoor van lange turf, van bruine teer en koffie.”
Hij was daar dan ook vaak te vinden met zijn schildersspullen en ook in andere voormalige Zuiderzeesteden. Hij voer mee met de vissers of hij ging met zijn eigen schip naar Harderwijk, Enkhuizen, Hoorn of Urk en legde de stadjes vanaf het water vast. Ook de vissers, met hun markante koppen waren een geliefd onderwerp.
Zijn stijl begon impressionistisch, maar kreeg op den duur een sterk expressionistisch karakter. Een goed voorbeeld is Berner Oberland Zwitserland, een heerlijk expressief berglandschap in alle kleuren van de regenboog. Dat maakte hij in 1938, op een van zijn buitenlandse reizen, want hoewel hij bekend stond als Zuiderzeeschilder, zag hij ook meer van de wereld en overal waar hij kwam, nam hij zijn kwasten mee.
Maar wat hij ook schilderde, hij deed dat immer met bezieling. Zijn schilderijen ademen romantiek en vaak ook nostalgie. Zijn tentoonstelling in het Noord-Veluws Museum is daardoor een aaneenschakeling van sfeervolle taferelen die doen verlangen naar tijden van weleer, en dan vooral naar de Zuiderzee.
Jos Lussenburg, markant palet, t/m 11 juni in het Noord-Veluws Museum, Nunspeet
Waardering: @@@@@@@@@@
