0
0
in 1907.
Recensie
“Selderbeek: de zaak waar het altijd goed is”, luidde de slogan van het poeliersbedrijf van Amsterdammer Wim Selderbeek (1884-1963). Waar het ook wel goed mee zat, was zijn indrukwekkende kunstverzameling. Zoals blijkt uit een tentoonstelling in Stedelijk Museum Alkmaar.
Tekst: Evert-Jan Pol
In december 2015 kreeg het museum van verzamelaar Renée Smithuis het doek Gezelschap aan een tafel van Toon Kelder. Uit twee oude labels op de achterzijde bleek dat het schilderij ooit in het bezit was van Selderbeek. Het museum bezat al vijf andere werken waar dat eveneens voor gold. Over de man en zijn verzameling was echter nauwelijks iets bekend en dus besloot het museum onderzoek naar hem te doen.
Het resultaat daarvan is een overzichtelijke tentoonstelling met werk van veel grote namen, onder wie Jan Sluijters, Leo Gestel en Charley Toorop. Enkele meesterwerken waren nog vrijwel onbekend, omdat ze nog steeds in het bezit zijn van Selderbeeks erven.
Selderbeek verdiende zijn kapitaal door de handel in wild en gevogelte en later ook in luxe auto’s. In de jaren twintig van de vorige eeuw begon hij zijn verzameling. Hij richtte zich op kunst die toen hedendaags was en kocht dus alleen werk van tijdgenoten.
Sommigen van hen kende hij persoonlijk, zoals Jan Sluijters, met wie hij goed bevriend was. Die maakte omstreeks 1942 in opdracht van Selderbeek een portret van diens dochter Agaath en haar twee kinderen. Twee jaar later gaf Sluijters zijn vriend een tekening van een zittend naakt, ter gelegenheid van Selderbeeks zestigste verjaardag.
Selderbeek rekende ook Cornelis Baard, toenmalig directeur van het Stedelijk Museum tot zijn vrienden. Delen van zijn collectie gaf hij in bruikleen aan dat Amsterdamse instituut. Baard kon zijn museum, dat zelf nauwelijks aankoopbudget had, daardoor een eigentijds gezicht geven.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Op advies van diezelfde Baard gaf Selderbeek in 1936 niet minder dan 140 werken in bruikleen aan het dat jaar geopende Van Abbemuseum in Eindhoven. Zodat het ook hedendaagse kunst uit eigen land kon tonen.
Na de Tweede Wereldoorlog gaf het Van Abbemuseum de bruiklenen overigens weer terug. De collectie paste niet meer binnen het beleid van de nieuwe directeur, Edy de Wilde. Selderbeek gaf vervolgens weer tientallen schilderijen in bruikleen aan het Stedelijk, dat nog wel zijn smaak deelde. Een deel hiervan verhuisde later naar het Frans Hals Museum in Haarlem.
Zo speelde de verzamelaar een belangrijke rol in de museumwereld. Hij leende ook geregeld werk uit voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Dat er tot voor kort desondanks weinig over hem bekend was, komt doordat zijn naam in de geschiedschrijving van de genoemde musea niet of nauwelijks voorkomt. Hij zocht zelf geen publiciteit, maar kreeg die ook niet.
Vanaf de jaren vijftig verkocht de inmiddels gepensioneerde poelier delen van zijn collectie aan musea, rechtstreeks en op veilingen. De prijzen waren niet meer niet zo hoog als voor de Tweede Wereldoorlog. Soms bood Selderbeek daarom mee op ingebrachte schilderijen om de prijs zo op te drijven.
Selderbeek was dus een handelaar in hart en nieren. Hij handelde daarom niet alleen in wild en gevogelte, maar vanaf 1918 tevens in luxe auto’s. Daar was immers ook goed geld mee te verdienen. Zo kan het gebeuren dat in Stedelijk Museum Alkmaar tussen alle schilderijen er opeens een prachtige klassieke automobiel opduikt, uit de tijd dat auto’s nog kunstwerken waren. Een mooie verrassing in dit smaakvol eerbetoon aan een vergeten verzamelaar.
Sluijters, Gestel, Kelder, t/m 20 augustus in Stedelijk Museum Alkmaar
Waardering: @@@@@@@@@@
