0
0
Het Fries Museum presenteert vanaf 14 oktober een tentoonstelling over Mata Hari. Mata Hari: de mythe en het meisje vertelt precies honderd jaar na haar dood voor het eerst het volledige levensverhaal van Margaretha Geertruida Zelle. Het meisje uit Leeuwarden groeide aan het begin van de vorige eeuw uit tot de wereldberoemde danseres Mata Hari.
Op 13 maart 1905 maakte Mata Hari haar dansdebuut in de bibliotheek van Musée Guimet. Vanuit Parijs veroverde ze de Europese danstheaters, van Rome tot Berlijn en van Wenen tot Madrid. Al snel kwam ze ook bekend te staan om haar welgestelde en invloedrijke minnaars en bewonderaars.
Op 13 februari 1917 arresteerde de Franse geheime dienst Mata Hari. Ze werd toen al een tijdje geschaduwd door een team van geheimagenten. Na een proces waarin ze tegenstrijdige verklaringen gaf, bevond een oorlogstribunaal haar schuldig aan spionage. Het vonnis was “Mort”. Niet veel later maakte een vuurpeloton een eind aan haar leven.
De gerechtsdossiers in de zaak tegen Mata Hari zijn de afgelopen honderd jaar bewaard in de Franse militaire archieven in Vincennes. Tijdens de tentoonstelling zijn deze stukken voor het eerst voor het publiek te zien. Surveillanceverslagen, transcripties van haar verhoren en belangrijke bewijsstukken, zoals de onderschepte telegrammen van een Duitse militair attaché in Madrid, geven een kijkje in het proces tegen Mata Hari.
De tentoonstelling neemt de bezoeker mee naar sleutelmomenten in het leven van Margaretha Zelle. Een poëziealbum, schoolrapport en zelf geschreven gedichten vertellen over een gelukkige jeugd in Leeuwarden. Onlangs verkregen objecten, brieven en foto’s geven nieuwe inzichten in haar tot nu toe onderbelichte rol als vrouw en moeder in Nederlands-Indië. Een babyboek laat zien hoe ze de ontwikkeling van haar zoontje Norman en dochter Non bijhield.
Na het verlies van hun zoontje raakte het stel verwikkeld in een vechtscheiding. Het Fries Historisch en Letterkundig Centrum Tresoar verkreeg onlangs brieven die deze periode illustreren en geeft deze correspondentie in bruikleen. Deze objecten laten zien dat MacLeod weigerde alimentatie te betalen en zijn ex-vrouw al het contact met haar dochter ontzegde. Margaretha schreef te twijfelen of ze in de buurt van haar dochter moest blijven, of naar Parijs moest gaan om een carrière op te bouwen.
Van Musée Guimet in Parijs krijgt het Fries Museum een Shivabeeld en veertien wajangpoppen in bruikleen. Deze objecten vormden het decor tijdens haar eerste optredens in de bibliotheek van de rijke industrieel Émile Guimet. Uit deze periode stammen ook de plakboeken van Mata Hari. Hierin hield ze minutieus bij wat voor foto’s, affiches, recensies en artikelen over haar gepubliceerd werden. Deze persoonlijke verzameling is een van de topstukken van de tentoonstelling.
In 1916, vlak voor haar arrestatie, vereeuwigde Isaac Israëls haar. Het levensgrote portret van het Kröller-Müller Museum is onlangs volledig gerestaureerd. In Mata Hari: de mythe en het meisje is het schilderij voor het eerst sinds deze restauratie te zien.
Mata Hari: de mythe en het meisje, 14 oktober 2017 t/m 2 april 2018 in het Fries Museum, Leeuwarden
Zie ook: Fries Museum koopt 14 objecten Mata Hari
