0
0
Recensie
Behalve veel schilderijen maakte Rembrandt ook 290 prenten, die hij in de vorm van etsen weer meerdere malen reproduceerde. Norwich Castle in Engeland bezit met 93 stuks bijna een derde deel daarvan. Het kasteel toont ze nu allemaal, voor het eerst in dertig jaar.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Norwich Castle dankt zijn collectie Rembrandt-prenten aan Percy Moore Turner (1877-1950). Deze verzamelaar en galeriehouder werkte veel samen met het kasteel. Hij had zitting in verschillende comités en organiseerde tentoonstellingen. Niet vreemd daarom dat hij zijn Rembrandts naliet aan dit museum.
In Rembrandts eigen tijd waren zijn etsen wel net zo in trek als diens schilderijen, en misschien nog wel meer. Ze waren immers een stuk goedkoper. De prenten gaven hem ook Europese roem. In wat nu wat het Verenigd Koninkrijk is, was de kunstenaar tijdens zijn leven zelfs bekender als prentenmaker dan als schilder.
Wie de etsen in de tentoonstelling ziet, begrijpt de aantrekkingskracht ervan. De prenten doen niet onder voor Rembrandts schilderijen, maar zijn volwaardige kunstwerken. Rembrandt geldt als een groot etskunstenaar, misschien zelfs wel de allergrootste aller tijden. Het spel met licht, waar hij als schilder zoveel faam mee vergaarde, speelde hij ook al in zijn tekeningen en etsen.
In De triomf van Mordechai is dat goed te zien. De linkerhelft is deels in duisternis gehuld, de rechterhelft is veel lichter. De figuren aan die zijde zijn veel schetsmatiger uitgevoerd. Het ontbreken van zwart en grijstinten wekt de illusie dat de zon op hen schijnt.
Voor Rembrandt was de prent een ideaal middel om mee te experimenteren. In de etsplaat kon hij veranderingen aanbrengen, zodat de etsen steeds in details van elkaar verschilden. Ecce Homo (in Norwich Castle te zien als Christ presented to the people) is een uitstekend voorbeeld. Hij maakt daar acht verschillende versies (staten) van. Op de versie van Norwich Castle staat een hele rij mensen voor het podium waarop de gevangengenomen Jezus staat. Die rij is op de laatste staat behoorlijk uitgedund. Alleen aan weerszijden kijkt dan nog volk toe.
Prenten leenden zich ook uitstekend voor portretten. Een klant die zijn portret op doek liet vangen, kreeg vaak maar één schilderij. Wie zich liet etsen, kon meerdere prenten laten afdrukken, om weg te geven aan familie en vrienden. De geportretteerde mocht de etsplaats gewoonlijk namelijk houden.
Met 93 etsen, één tekening en ook nog enkele olieverfschilderijen schetst de tentoonstelling in Norwich Castle een vrij compleet beeld van Rembrandts prentoeuvre. En de uitgebreide begeleidende teksten geven de bezoeker nog een extra kijkje in de ‘etskeuken’ van de kunstenaar.
Wie Norwich te ver vindt, kan ook dichter bij huis genieten van Rembrandts prenten. De huidige etsenexpositie Rembrandt in zwart-wit in Stedelijk Museum Vianen loopt nog tot en met 7 januari. Maar voor wie in de buurt van Norwich is, is een bezoekje zeker een aanrader. Al was het alleen maar vanwege het indrukwekkende kasteel.
Rembrandt – Lightening the Darkness, t/m 7 januari 2018 in Norwich Castle, Norwich, Engeland
Waardering: @@@@@@@@@@
