0
0
Het Teylers Museum in Haarlem blijkt een dinosaurus in de collectie te hebben. De Archaeopteryx is namelijk nog ouder dan gedacht en wereldwijd ook nog eens uniek.
Het is een fossiel van een nieuw ontdekte dinosaurussoort met veren, die de naam Ostromia heeft gekregen. Dit dier heeft zo’n 150 miljoen jaar geleden geleefd. Dit is de conclusie van een studie van de Duitse onderzoekers Christian Foth en Oliver Rauhut.
De Archaeopteryx staat bekend als de oervogel, de schakel tussen de dinosauriërs met veren en de vogels. De Archaeopteryx valt met de gevederde vleugels, een lange dinosaurusstaart en een gebit met kleine scherpe tandjes, tussen de vleesetende dinosauriërs en de vogels in.
Van deze zeldzame fossiele oervogel zijn wereldwijd slechts twaalf vondsten bekend. Het Haarlemse fossiel blijkt nu nog specialer. Het was al bekend dat enkele details in het Teylers-exemplaar afwijken van de andere Archaeopteryxfossielen; zo hebben enkele botjes in de vleugel net wat andere lengteverhoudingen, en ook de vorm van het schaambeen wijkt iets af van de andere fossielen.
Rauhut van de Ludwig Maximilians Universiteit München en Foth van het Staatlichen Museum für Naturkunde in Stuttgart vergeleken afgelopen jaar het fossiel uit Teylers met nieuwe vondsten uit China. Ze kwamen tot de conclusie dat de oervogel van Teylers beter past op een plek iets verder terug in de dinosaurus-vogelstamboom, een tak tussen de bekende Archaeopteryx en de kleine roofdinosauriërs in. Meer precies: het Teylers-exemplaar blijkt nauw verwant aan de Chinese Anchiornis.
Anchiornis is een kleine dinosaurus met veren op de voor- en achterpoten, en deze dinosaurus leefde net iets eerder dan Archaeopteryx. Rauhut: “Het fossiel uit Teylers is het eerste lid van die groep buiten China. En samen met de Archaeopteryx is het de tweede soort vogelachtige dinosaurus uit de Jura die buiten Oost-Azië is gevonden. Dat maakt het een nog zeldzamere vondst dan de elf Archaeopteryxen.”
De nieuwe naam van het fossiel is een verwijzing naar de paleontoloog John Ostrom. In de jaren 70 zag hij als eerste dat het Haarlemse fossiel een oervogel moest zijn. Ook Ostrom had de kleine verschillen met de andere Archaeopteryxfossielen in de gaten, maar pas dankzij de nieuwe vondsten uit China konden Foth en Rauhut het Teylers-exemplaar nauwkeuriger in de dinosaurus-vogelstamboom plaatsen.
Wie meer wil weten over de ontdekking, kan deze week terecht in het Teylers Museum. Medewerkers van de afdeling wetenschap staan tot en met zondag 10 december dagelijks om 14 en 15 uur op zaal en beantwoorden dan vragen van bezoekers.
