0
0
Teylers Museum kocht in 2009 een achttiende-eeuws schetsboek met tekeningen van rupsen op ware grootte met begeleidende handgeschreven teksten. De maker was onbekend, tot nu. Het blijkt te gaan om Christiaan Sepp (1710-1775).
De van oorsprong Duitse graveur en kaartenmaker groeide in Amsterdam uit tot een gevierd boekillustrator en natuuronderzoeker. Samen met zijn zoon Jan Christiaan zou hij enkele jaren later een pionierswerk over Nederlandse insecten uitgeven: Beschouwing der wonderen Gods, in de minstgeachte schepzelen; of Nederlandsche insecten. De meeste tekeningen van Teylers komen terug in de gravures in dit boek. Dertig van de vijftig tekeningen zijn door de vader gesigneerd.
Het schetsboekje van Teylers bestaat uit vijftig velletjes met tekeningen van rupsen. De eitjes waar ze uit gekropen zijn, de poppen waarin ze veranderd zijn en de planten waarop ze leefden, staan erbij. Uit de tekstjes blijkt dat de rupsjes in de zomer van 1754 tot 1758 verzameld werden in de omgeving van Amsterdam en Haarlem, in de duinen, op de wilgenbomen net buiten de Haarlemmerpoort en gewoon op straat.
Met deze collectie rupsentekeningen bezit Teylers nu een van de allervroegste voorbeelden van een ontluikende fascinatie voor de vaderlandse natuur, aldus het museum. Deze eerste stap van vader en zoon Sepp in de richting van hun succesvolle uitgeverij van luxe natuurhistorische boeken sluit bovendien goed aan bij de collectie van het museum. In diens wetenschappelijke bibliotheek zijn namelijk meerdere titels van die uitgeverij te vinden.
Beschouwing der wonderen Gods in zijn uiteindelijke vorm verscheen pa na de dood van Christiaan Sepp, zodat het boek op naam staat van zijn zoon. Toch was de publicatie een coproductie tussen vader en zoon. Jaren voor verschijning hadden ze samen al losse afleveringen uitgegeven, bestaande uit een paar gravures met tekst. “Dat was in de achttiende eeuw gewoon, vooral bij zo’n kostbaar werk”, laat een woordvoerster van Teylers Museum weten. “Met de verkoop van de eerste aflevering bekostigden ze de tweede, et cetera.”
Pas na een bepaald aantal afleveringen werden ze gebundeld en ingebonden. In dit geval ging het om vijftig gravures en bijbehorende teksten. De eerste afleveringen verschenen in 1762.
De tekeningen in Teylers Museum komen gezien de datering uit de periode 1754-1758. “We hebben ze nog niet allemaal kunnen koppelen, maar de meeste originele tekeningen uit het handschriftje in Teylers komen terug in de gravures gesigneerd door C. Sepp. Zijn zoon was toen pas een jaar of twintig en heeft zeker meegedaan met het veldonderzoek, maar heeft niet de tekeningen gemaakt.”
Het museum toont de tekeningen tot en met 16 februari op zaal. Daarna verhuizen ze weer naar het depot. Online zijn ze overigens altijd te zien.
