Het vijftiende-eeuwse schilderijtje De geboorte van Maria is na bijna zestig jaar weer terug in Museum Boijmans Van Beuningen. In 1960 werd het gestolen uit het Rotterdamse museum. Onlangs dook het paneeltje op bij een veilinghuis.
Op 27 december 1960 verdween het schilderij op klaarlichte dag, tijdens een lunchpauze van de beveiliger. De diefstal maakte veel los. Zo ontving toenmalig directeur Ebbinge Wubben brieven van een gevangene en twee helderzienden, die het museum echter niet verder hielpen. Een internationale zoektocht en een uitgeloofde beloning van 2.500 gulden leverden ook geen succes op.
Een oplettende Duitse verzamelaar kwam het werk onlangs tegen in de catalogus voor een veiling in Bonn. “Over de dader is niets bekend, behalve dat deze vermoedelijk meerdere werken heeft gestolen uit Nederlandse en Duitse musea”, aldus Sandra Kisters, hoofd collectie en onderzoek bij Museum Boijmans Van Beuningen. “Uit Duits politieonderzoek kwam naar voren dat de persoon die het werkje heeft ingebracht op de veiling in Bonn, te goeder trouw was. Uit een erfenis had hij echter meerdere werken ontvangen. Hoe hij precies de werken in bezit heeft gekregen, is ons niet bekend.”
Het teruggekeerde paneeltje was voorheen toegeschreven aan Jan Provoost, maar staat nu te boek als een werk van een anoniem kunstenaar uit eind vijftiende eeuw. Het was ten tijden van de diefstal nog maar twee jaar in het museum. Het paneeltje was onderdeel van een groter altaarstuk, een veelluik van minstens vijf werkjes.
Inmiddels bezit het Boijmans twee schilderijen uit dit altaarstuk. Nadat het gestolen werk na twee jaar nog niet terug was, keerde de verzekeringsmaatschappij geld uit waarmee het Boijmans een paneeltje met de voorstelling van de Annunciatie aankocht. Dat werk stamt uit hetzelfde altaarstuk.
In de tentoonstelling Babel – oude meesters terug uit Japan zijn beide werkjes naast elkaar te zien. “Het is natuurlijk een knotsgek verhaal”, vertelt Friso Lammertse, conservator oude kunst. “Tamelijk bizar ook dat het zo lang heeft geduurd en we nu twee werken uit hetzelfde retabel bezitten.”
Het teruggevonden kunstwerk is te zien tot en met 21 mei, waarna het wordt gerestaureerd. Tijdens zijn afwezigheid liep het onder meer verfverlies door vochtschade op.
Museum Boijmans Van Beuningen werd later nog een keer het slachtoffer van een diefstal. De tweede keer ging het om Portret van een jongen in herderskostuum van Dirck van Santvoort. Dit werk was slechts korte tijd spoorloos. De dief met spijt en/of angst, stopte het schilderij een maand later in de brievenbus van het museum.