0
0
Kunst is er in verschillende vormen: schilderijen, beelden, installaties, om er maar enkele te noemen. Het ene werk verdwijnt snel weer uit de herinnering, het andere blijft je bij. In deze nieuwe zomerserie beschrijven we elke week één bijzonder kunstwerk in een museale collectie. Deze week: Bal Tabarin van Jan Sluijters.
Toen ik de spectaculaire voorstelling voor het eerst zag in het Stedelijk Museum, was ik er niet voor weg te slaan. De vrolijke dansende mensen, het sprankelende licht, dat als zonnestralen vanaf het plafond op hen neerscheen; ze betoverenden me en namen me mee naar vervlogen tijden. Jan Sluijters’ Bal Tabarin is zonder twijfel een van mijn favoriete schilderijen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Niet iedereen dacht daar in 1907, toen Sluijters het maakte, ook zo over. Het schilderij kostte hem zelfs de royale toelage die verbonden was aan de prestigieuze Prix de Rome. Deze was hem in 1904 toegekend. De jury, die meer van wat ‘klassiekere’ kunst hield, vond het moderne Bal Tabarin een verschrikking en trok de beurs in.
Hoewel Sluijters (1881-1957) volgens de voorwaarden van Prix de Rome na het winnen ervan op studiereis naar Rome moest, ging hij later naar Parijs – iets wat de jury ook al niet echt kon bekoren. Die stad had echter een enorme aantrekkingskracht op hem en andere kunstenaars. Daar legde hij zich toe op het luminisme, een stijl waarin licht een hoofdrol speelt.
Een van de plekken waar hij inspiratie vond, was de in 1904 geopende nachtclub Bal Tabarin in de kunstenaarswijk Montmartre. De club was een uiterst populaire bestemming voor de Parijzenaars, die zich daar in de avonduren lieten gaan op de dansvloer. Beschenen door de enkele van de eerste elektrische lampen. Sluijters beeldde ze af als een exploderende sterrenhemel. De bezoekers dansen niet langer onder ‘gewone’ lampen, maar onder een zee van vuurwerk.
Elektrisch licht was nieuw in die tijd en moet een grote indruk hebben achtergelaten op de kunstenaar. Ook op andere schilderijen komt dit toen wonderlijke fenomeen terug. Café de nuit (Café Olympia) uit 1906 bijvoorbeeld, toont eveneens dansende Parijzenaars onder goudgele lichtslierten.
De jury van Prix de Rome mocht er dan weinig mee hebben, maar Parijs en haar licht oefende een onuitwisbare invloed uit op Sluijters’ schilderijen. Zijn werk had er ‘gezicht’ gekregen, vond hij zelf.
