0
0
Het Centraal Museum heeft het schilderij De overgave van de stad Utrecht op 30 juni 1672 gekocht. De creatie van schilder en wandtapijtontwerper Lambert De Hondt II is het enige schilderij in Nederland waarop deze overgave van de stad is weergegeven.
“Dit werk is belangrijk voor de Utrechtse stadsgeschiedenis”, zegt artistiek directeur Bart Rutten. “Op het schilderij staat het moment afgebeeld, waarop het stadsbestuur in rampjaar 1672 de sleutels van de stad overdraagt aan de Franse koning Lodewijk XIV. Tot nu toe bezat het Centraal Museum geen enkel stuk dat naar dit dramatische, maar ook cruciale moment in de Utrechtse geschiedenis verwijst.”
Volgens conservator René de Kam is er maar één ander schilderij bekend waarop de overgave is weergegeven en hangt dat in Versailles. “Ook de nieuwe aanwinst is van het Franse hof afkomstig, maar is in de negentiende eeuw in Engeland terechtgekomen. Nu kan het schilderij in Utrecht zelf, de plek waar het ooit echt gebeurde, het verhaal vertellen van een moeilijke periode uit de Utrechtse geschiedenis.”
Lambert de Hondt II maakte het schilderij in 1672 in opdracht van koning Lodewijk XIV zelf. De vorst heeft daarom een prominente rol: met een triomfantelijke blik zit hij pontificaal op zijn witte paard. Naast hem staan de stoere en kleurrijk uitgedoste Franse troepen. Ze steken duidelijk af tegen de in het zwart geklede Utrechtse bestuurders die de koning nederig de stadssleutels aanbieden.
Lodewijk XIV bestelde op grote schaal schilderijen van capitulerende steden. Daarmee droeg hij zijn reputatie als glorieuze, onoverwinnelijke krijgsheer verder uit. Kenmerkend voor deze voorstelling is een nauwkeurige weergave van de veroverde stad op de achtergrond en de sterk op elkaar lijkende voorgrondtaferelen.
Dat geldt ook voor het schilderij van Lambert De Hondt II, waarop Utrecht met zijn grachten, poorten, bastions en bolwerken vrij correct is weergegeven. De wat heuvelachtige voorgrond ten westen van de stad bestond echter niet, maar is een hulpmiddel om de koning en zijn mannen een belangrijke plek in de compositie te geven.
De komende maanden is de nieuwe aanwinst te zien in de collectieopstelling van het Centraal Museum, in de aanwinstenzaal. In de zomer van 2020 krijgt het ook een plek in de grote tentoonstelling De ommuurde stad, over de geschiedenis van de Utrechtse stadsverdediging.
