0
0
Erwin Olaf is misschien wel Nederlands bekendste fotograaf. Vorig jaar oogstte hij nog veel lof met zijn portretten van de koninklijke familie. Ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag later dit jaar, eren Gemeentemuseum Den Haag en Fotomuseum Den Haag hem vanaf vandaag met een dubbeltentoonstelling.
In de jaren tachtig studeerde Erwin Olaf journalistiek in Utrecht, maar was daar niet op zijn plek. Een docent begreep dat en drukte hem een camera in de handen. “Meteen vanaf het begin hield ik van dat ding: het gewicht, het koele metaal in mijn hand. Het voelde heel vanzelfsprekend. En toen ik mijn eerste foto’s nam, wist ik dat ik mijn vak had gevonden.”
Olaf trapte zijn carrière als fotograaf af met het maken van journalistieke foto’s van theatervoorstellingen. In zijn vroege vrije werk bracht hij het menselijk lichaam vaak op expliciete wijze in beeld. Zoals in de serie Chessmen waaruit het Fotomuseum een selectie toont.
Die serie ontstond toen Olaf de gelegenheid kreeg een fotoboek te maken. Op de radio hoorde hij een item over schaken en besloot daarmee aan de slag te gaan. Het boek zou namelijk 32 foto’s moeten bevatten en een schaakbord biedt ruimte aan 32 stukken. In Olafs serie zien die stukken er echter behoorlijk anders uit. Zijn schaakbord is bevolkt door personen met zichtbare geslachtsdelen, halfnaakte kleine mensen met kinky attributen en volle lichamen gehuld in bondagekleding. De serie leverde hem de Eerste Prijs voor Jonge Europese Fotografen op.
Het Fotomuseum richt zich op Olafs vroegere werk en Gemeentemuseum den Haag toont foto’s die hij maakte vanaf 2000. Dit zijn de beelden waarvan het grote publiek hem kent: zeer gestileerde en tot in het kleinste detail perfect geënsceneerde filmische scènes, , met een onderliggende, oncomfortabele boodschap. Zoals de serie Rain die het moment tussen actie en reactie na een heftige gebeurtenis lijkt te vangen. De serie Grief gaat juist over het eerste moment van reactie, de eerste traan.
Ook recente gebeurtenissen vinden hun weerslag in het werk van Olaf. Zo maakt hij in 2015 de zelfportretten Tamed & Anger naar aanleiding van de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo. In andere werken kaart hij thema’s aan als de positie van het individu in de globaliserende wereld, uitsluiting en stereotypering van verschillende groepen mensen en taboes rondom gender en naakt.
Erwin Olafs meest recente serie Palm Springs, uit 2018, is in het Gemeentemuseum voor het eerst te zien. Samen met Berlijn (2012) en Shanghai (2017) vormt die een drieluik over steden in verandering. Berlijn richt zich op Olafs zorgen over de vrijheid van meningsuiting en democratie en op de overdracht van de macht van de oudere aan een nieuwe generatie.
Shanghai is een hypermoderne metropool met 24 miljoen inwoners in China. In zijn serie over deze stad onderzoekt Olaf wat er gebeurt met een individu in een dergelijke omgeving.
Een van de thema’s van Palm Springs is klimaatverandering en verder besteedt Olaf in deze nieuwste serie aandacht aan thema’s als tienerzwangerschappen, discriminatie, religieuze misstanden en polarisatie. Hij vertelt het verhaal van de mens die zich terugtrekt in Amerikaanse gated communities (of in goed Nederlands: hekwerkwijken) terwijl de realiteit onherroepelijk doordringt in zijn paradijs.
Erwin Olaf, t/m 12 mei in Gemeentemuseum Den Haag en Fotomuseum Den Haag
