0
0
Recensie
De jonge Nederlandse schilder Caspar van Wittel vertrok rond 1673 – hij was amper twintig – naar Italië om daar landschappen en stadsgezichten te schilderen. Hij zou nooit meer terugkeren naar zijn vaderland. Van Wittel werd Italiaan onder de Italianen, met zelfs een welklinkende Italiaanse naam: Gaspare Vanvitelli. Bijna 350 jaar later is hij weer even thuis, in de vorm van een grote tentoonstelling in Kunsthal Kade in zijn geboortestad Amersfoort.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Doordat hij nooit meer terugkeerde hebben Nederlandse musea nauwelijks werk van hem. Museum Flehite in Amersfoort bezit één gouache en verder bevinden zich enkele tekeningen in andere collecties. In zijn geboorteland is Van Wittel daarom een weinig bekende naam. De tentoonstelling in Amersfoort laat zien hoe onterecht dat is.
Nog maar net aangekomen in Rome ging Van Wittel (1653-1736) Romeinse stadsgezichten maken. Echter niet in zwart-wit, zoals destijds gebruikelijk was, maar in kleur. Een iets verhoogd perspectief en een weids panorama werden zijn handelsmerk. Hij onderscheidde zich bovendien door zijn onderwerpkeuze: de ‘gewone’ stad met het alledaagse leven op straat.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Zijn panoramische schilderijen vallen op door de vele details die ze bevatten. Van een afstand zie je een mooi landschap of stadsgezicht, maar wie even wat dichterbij komt, ziet zoveel meer.
Gezicht op de Riviere di Chiaia Napels is zo’n doek boordevol details, die je alleen waarneemt als je echt goed kijkt. Rechts staat een goedgeklede man, die vanaf het balkon naar beneden kijkt. Hij ziet hoe een koets aan komt rijden en halt houdt voor zijn deur. Uit het rijtuig stappen enkele mensen die rechtstreeks het huis binnenlopen.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Op een ander groot schilderij, Zicht op Tivoli met de Tempel van Vesta, springt ook één klein detail in het oog. Een rijke heer zit op een steen of een boomstam en tekent wat hij ziet. De ezel achter hem lijkt de tekenaar uit te lachen.
Uit deze en andere werken blijkt dat Van Wittel een groot verhalenverteller was, met oog voor detail. Met zijn schilderijen was hij een van de grondleggers van het Vedutisme (een veduta is een zeer gedetailleerd landschap of stadsgezicht op groot formaat). Hij was van grote invloed op de bekende Venetiaanse schilder Canaletto.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De tentoonstelling in Van Wittels geboortestad is gemaakt door Museum Flehite en Kunsthal Kade. Omdat laatstgenoemde – normaal meer een expositieruimte voor hedendaagse kunst – beter geschikt bleek, vindt ze daar plaats. Voor geregelde bezoekers van de kunsthal is het misschien even wennen om nu eens klassiekere kunst te zien. Maar de keuze blijkt de juiste. Kunsthal Kade beschikt over mooie grote wanden, waar het werk van Vanvitelli uitstekend tot zijn recht komt.
En dat verdient deze in zijn geboorteland toch een beetje vergeten Nederlandse meester. Het is enorm jammer dat zijn schilderijen in Nederland normaal nauwelijks te zien zijn. Dus kom kijken nu het nog kan. En één tip: neem tijdens je bezoek vooral ruim de tijd om ook echt goed te kijken. Want dan zie je steeds meer.
Maestro van Wittel – Hollandse meester van het Italiaanse stadsgezicht, t/m 5 mei in Kunsthal Kade, Amersfoort
Waardering: @@@@@@@@@@
Zie ook: Caspar met de Oogjes
