Recensie
“De natuur verveelt nooit toch?” Dit zijn woorden van de Britse kunstenaar David Hockney, die in zijn werk veel aandacht schenkt aan alles wat groeit en bloeit. In het Van Gogh Museum opent morgen een tentoonstelling met zijn indrukwekkende landschappen, die niet zelden reusachtig zijn.
Tekst: Evert-Jan Pol
Het is voor het eerst dat het Van Gogh Museum een grote tentoonstelling wijdt aan een nog levende kunstenaar. Exposities gaan normaal voornamelijk over Vincent van Gogh of zijn tijdgenoten. Aandacht voor David Hockney (1937) is echter vanzelfsprekender dan het op het eerste gezicht lijkt. De kunstenaar is geïnspireerd door de naamgever van het museum en net als Van Gogh dat had, heeft hij een fascinatie voor de natuur. Hockney – Van Gogh: The Joy of Nature bevat daarom uitsluitend landschapsschilderijen. Portrait of an Artist (Pool with Two Figures), dat vorig op een veiling van eigenaar wisselde voor een recordbedrag van 90 miljoen dollar, ontbreekt dus.
Het ook beroemde bijna tien meter brede The Arrival of Spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011 (twenty eleven) hangt er wel en is een van de hoogtepunten. Het uit 32 doeken bestaande schilderij is zó imposant dat je er de ogen moeilijk vanaf kunt houden. Het bos zuigt de toeschouwer zowat naar binnen.
Tegen de achtergrond van dit werk verwelkomt directeur Axel Rüger de massaal toegestroomde pers, die de tentoonstelling enkele dagen voor opening alvast mag bekijken. Zoals hij zelf ook al aangaf, staat hij voor wel een heel toepasselijk schilderij. Met 18 graden op deze 27 februari lijkt de lente ook in Amsterdam te zijn gearriveerd.
Veel mensen fleuren op als de zon zich weer vaker laat zien, en dat geldt zeker ook voor Hockney. “Iedereen houdt van het voorjaar. Alles komt uit en staat omhoog. Het is alsof de natuur een erectie heeft.” In een korte speciaal voor deze gelegenheid gemaakte documentaire vertelt de nog steeds actieve kunstenaar vol passie over de natuur. En diezelfde passie is terug te zien in zijn schilderijen.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De kleurrijke landschappen zijn met zichtbaar veel plezier geschilderd en hebben een aanstekelijk effect. De toeschouwer krijgt direct zin in een goede wandeling in de natuur, zeker op zo’n mooie pré-lentedag. Maar wacht daar nog heel even mee, want de tentoonstelling beslaat twee etages; er is dus veel te zien.
In de verschillende zalen gaan de schilderijen van Hockney en enkele exemplaren van Van Gogh met elkaar in dialoog, zoals dat zo mooi heet. Daardoor vallen overeenkomsten op tussen de landschappen van beide schilders. Het al eerder genoemde The Arrival of Spring in Woldgate heeft bijvoorbeeld wel iets weg van Van Goghs Tuin van de inrichting Saint-Paul (‘Het vallen van de bladeren’). Stilistisch vertonen de bomen in beide werken gelijkenissen en ook qua kleur lijken ze op elkaar.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Net als Van Gogh dat deed, speelt Hockney met kleur. Tijdens een van zijn wandelingen vroeg hij een voorbijganger eens welke kleur de weg volgens hem had. Deze antwoordde: “Tja, hij is niet alleen maar grijs hé?” De kunstenaar was het roerend met hem eens. Veel dingen in de natuur hebben niet slechts één kleur.
In Hockneys universum zijn bomen daarom niet altijd bruin of groen; ze kunnen evengoed paars of oranje kleuren. In zijn wereld zien we rode bospaden, gele velden en oranje bodems. Sommige schilderijen ogen vrij expressionistisch. Zo bestaat Nog meer gevelde bomen langs Woldgate uit een opvallend kleurenpalet met een rozepaarse boomstam, blauwe bomen, een roodbruin pad en paarse bodembedekking.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Hockney laat de toeschouwer op een andere manier naar de natuur kijken. “Ja, een weg is niet alleen maar grijs, maar je moet wel goed kijken om dat te zien”, aldus de kunstenaar. En dat geldt natuurlijk ook voor de natuur. Bomen en bladeren zijn nooit effen groen of bruin, maar dat valt pas op bij een nadere blik. Hockney heeft goed gekeken en vertaalt wat hij zag naar verf op doek. En brengt daarmee een heerlijke ode aan de prachtige kleuren in de natuur.
Hockney – Van Gogh: The Joy of Nature, 1 maart t/m 26 mei in het Van Gogh Museum, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@