1
0
Recensie
Jan Sluijters dreef de commissie van de Prix de Rome tot wanhoop. Hij hield zich niet aan haar regels en maakte vervolgens ook nog eens ‘wanstaltige’ kunst. Het Noordbrabants Museum laat in een grote tentoonstelling zien hoe de Brabander zich ontwikkelde als kunstenaar.
Tekst: Evert-Jan Pol
Als Brabantse schilder speelt Sluijters een belangrijke rol in het museum; het bezit ruim vijftig werken van de geboren Bosschenaar. Voordat je de expositie betreedt, heb je in de vaste presentatie dan ook al verschillende schilderijen van hem kunnen zien. Waaronder het naakt dat Het Noordbrabants Museum vorige week kocht op kunstbeurs Tefaf.
Het schilderij is een portret van Sluijters latere echtgenote Greet van Cooten – die in de tentoonstelling nog enkele malen voorbijkomt. En ook dit portret van haar zou er niet hebben misstaan. Als het museum het voor aanvang van de tentoonstelling had kunnen kopen, was het schilderij ongetwijfeld daarin opgenomen. Het is namelijk een goed voorbeeld van het ‘wilde’ werk waarover de presentatie gaat.
In 1904 won Sluijters de prestigieuze Prix de Rome, met het nog zeer klassiek ogende schilderij Eliza en de zoon der Sunamitische vrouw. Hij kreeg een beurs waarmee hij op studiereis moest naar Rome. Eigenwijs dat hij was, ging hij echter naar Parijs, destijds de hoofdstad van de moderne kunst. Daar kwam hij in aanraking met het fauvisme en verwerkte de invloeden daarvan in zijn werk.
De naam van die expressionistische schilderstijl is afgeleid van het Franse woord fauve, dat onder meer wild of beest betekent. En wild was die schilderkunst zeker, met haar expressieve composities en kleuren. Iets té wild voor menig kunstkenner in het begin van de twintigste eeuw.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De jury van de Prix de Rome was bijvoorbeeld niet minder dan geschokt dat een winnaar van de prijs zich met die ‘barbarij’ inliet. Sluijters verloor zijn beurs eind 1906. Doorslaggevend voor dat besluit was Bal Tabarin, een van Sluijters’ allermooiste schilderijen. De titel verwijst naar de gelijknamige in 1904 geopende Parijse nachtclub die het decor vormt. Sluijters beeldde de elektrische lampen – nieuw voor die tijd – af als een exploderende sterrenhemel. Het werk is daardoor een enorm expressief schilderij dat uit zijn voegen barst van levendigheid.
Het is passend dat het schilderij waarmee Sluijters de Prix de Rome won en het werk dat hem de beurs weer kostte eenmalig samen te zien zijn. De tegenslag weerhield hem niet van het maken van kunst; hij ging op dezelfde voet verder, zoals de expositie aantoont. Het merendeel van de aanwezige schilderijen dateert van na 1906.
Lang niet iedereen deelde overigens de mening van de jury van de Prix de Rome. Er waren bijvoorbeeld ook kunstcritici die de nieuwe moderne kunst wel konden waarderen. Conrad Kickert schreef in 1907 bijvoorbeeld het volgende over Sluijters’ werk: “Ja ja, burgers en buitenlui, hooggeboorde en deftig gepandjesjaste heeren kunstenaars, hier is het, het Leven, het levende werk, het tintelende, spetterende!”
Het werk van Sluijters is inderdaad het leven in optima forma, met al zijn kleuren en beweging. De vrolijkheid en levenslust spatten in veel gevallen van het doek. Als je al dat moois zelf nog wil zien, moet je wel snel zijn. De tentoonstelling duurt nog een kleine twee weken.
Jan Sluijters. De wilde jaren, t/m 7 april 2019 in Het Noordbrabants Museum, ’s-Hertogenbosch
Waardering: @@@@@@@@@@
