0
0
Tijdens onderzoek van het schilderij Blauweregen kreeg restaurator Ruth Hoppe de verrassing van haar leven. Op een röntgenfoto trof ze onder de schildering van Claude Monet waterlelies aan.
Blauweregen is een van de drie schilderijen van Claude Monet (1840-1926) in de collectie van Gemeentemuseum Den Haag. En het is, voor zover bekend, een van slechts zeven voorstellingen die hij van dit onderwerp maakte. Het doek is vanaf 12 oktober het middelpunt van de tentoonstelling Monet – Tuinen van verbeelding. Om ervoor te zorgen dat hij daar op zijn best is, besloot het museum het werk te onderzoeken en zo nodig te restaureren. Om die restauratie te kunnen bekostigen startte het museum een crowdfundingsactie.
Om schade aan het doek beter te kunnen onderzoeken liet Hoppe onder meer een röntgenfoto maken. Nooit had zij erop gerekend dat ze een groep waterlelies op de foto zou aantreffen.
Die bloemen had Monet eerder al veel vaker geschilderd. Ze bloeiden in zijn eigen tuinen in Giverny, nabij Parijs. Van de waterlelieschilderijen bestaan er dan ook veel meer dan zeven stuks. Alleen al in de periode 1899-1900 maakte hij er achttien.
“De ontdekking lijkt erop te wijzen dat dit werk een experiment was van de kunstenaar, en wellicht zelfs het eerste schilderij dat Monet in de blauweregenserie heeft gemaakt”, vertelt conservator Frouke van Dijke. Ruth Hoppe vult aan: “In mijn wellicht wat romantische voorstelling van Monet werd hij op een dag wakker en besloot hij dat hij toe was aan iets anders dan waterlelies. Ik zie voor me hoe hij zich een weg naar zijn studio baande, een eerder gemaakt waterleliedoek pakte, delen van de oude verf weg schraapte en al schilderend naar een juiste compositie zocht voor dit nieuwe thema.”
Blauweregen en vele andere doeken van Monet uit Giverny bleven na zijn dood lange tijd onaangeroerd in zijn studio omdat vrijwel niemand interesse toonde in deze periode van de meester van het impressionisme. Tegenwoordig behoren ze tot zijn meest bewonderde en meest gewilde werken. Die waardering kwam pas na een reizende overzichtstentoonstelling in 1952, die mede georganiseerd was door Gemeentemuseum Den Haag.
De plotselinge populariteit van de tuinenschilderijen verklaart waarom eerder ontstane schade aan Blauweregen op snelle, onzorgvuldige wijze is geretoucheerd voordat het op de markt kwam. Vanaf de achterzijde hebben honderden kleine stukjes glas de linker zijde van het doek doorboord. De scherven waren afkomstig van het ingestorte glazen dak van Monets atelier. Vele jaren na Monets dood bevonden de werken zich daar nog toen er in de Tweede Wereldoorlog zware vuurgevechten rond Giverny plaatsvonden. Juist om deze schade aan Blauweregen uitvoerig te kunnen onderzoeken voorafgaand aan behandeling was een röntgenfoto nodig.
De tentoonstelling Monet – Tuinen van verbeelding is te zien van 12 oktober 2019 tot en met 2 februari 2020. Vanaf de opening heet Gemeentemuseum Den Haag officieel Kunstmuseum Den Haag.
