Zeventiende-eeuwse meesters en Spanje en Nederland zijn komend najaar samen te zien in het Rijksmuseum. In samenwerking met het Museo del Prado in Madrid maakte het museum de tentoonstelling Rembrandt-Velázquez. Nederlandse en Spaanse Meesters. Wie de expositie nu al wil bekijken, kan naar het Prado; daar opende ze gisteren.
In Nederland vormt de tentoonstelling de afsluiting van het Rembrandt-jaar; in Spanje vindt ze plaats in het kader van het tweehonderdjarig bestaan van het Prado. Ze bestaat uit topstukken van kunstenaars als Velázquez, Rembrandt, Murillo, Vermeer, Zurbarán, Hals en Ribera. Het is voor het eerst dat zoveel meesterwerken van Spaanse zeventiende-eeuwse kunstenaars samenkomen.
Hoewel de zeventiende eeuw werd gekenmerkt door oorlog en politieke spanningen tussen Nederland en Spanje maakten beide landen ook een periode van uitzonderlijke bloei door op het gebied van handel, wetenschap en kunst. De artistieke prestaties bereikten hun climax met de opkomst van twee van de grootste schilders aller tijden, Rembrandt en Velázquez.
In de tentoonstelling zijn schilderijen van gerenommeerde Spaanse en Nederlandse meesters in paren te zien. “Dit leidt vaak tot verrassende dialogen over universele thema’s als religie, geloof, rijkdom, macht, licht en compositie”, aldus het Rijksmuseum.
Kunst uit twee verschillende landen verschilt uiteraard in sommige opzichten van elkaar. Zeker als beide landen met elkaar in oorlog verkeren, zoals in het geval van Spanje en Nederland in de zeventiende eeuw. Maar er waren ook overeenkomsten, zal blijken in de tentoonstelling.
Het modebeeld was in beide landen bijvoorbeeld hetzelfde, met veel zwart. En dat komt tot uiting in de schilderijen van Spaanse en Nederlandse kunstenaars. Kleding, en ook kleding, en ook de poses van de geportretteerden alsmede hun uitdrukkingen en accessoires zijn vergelijkbaar.
En meer dan hun collega’s uit andere landen vermenselijkten Spaanse en Nederlandse zeventiende-eeuwse schilders hun onderwerpen graag. Goden en heiligen zijn steeds mensen met normale trekken, gekleed in eenvoudige kleren op alledaagse plekken.
Velázquez, Rembrandt, Vermeer. Miradas afines, t/m 29 september in Museo del Prado, Madrid, Spanje
Rembrandt-Velázquez. Nederlandse en Spaanse Meesters, 11 oktober 2019 t/m 19 januari 2020 in het Rijksmuseum, Amsterdam