1
0
Verschillende mensen kijken naar Rembrandts Nachtwacht. In de nieuwe filminstallatie Night Watching van Rineke Dijkstra reageren ze erop. Het beroemde meesterwerk blijft zelf buiten beeld. De film is nu te zien op de plek waar hij is opgenomen: de eregalerij van het Rijksmuseum.
“Door de subtiele gelaagdheid van de film, dringt het tot de toeschouwer door dat je zelfs een kunstwerk dat zo beroemd is als De Nachtwacht nooit helemaal kunt kennen”, aldus Rineke Dijkstra. “En dat het dus altijd de moeite loont scherp te blijven kijken, of het nu gaat om de personen op een wereldberoemd schilderij, zij die optreden in een hedendaagse film of de mensen dagelijks om je heen.”
Night Watching ligt in het verlengde van Dijkstra’s klassieker I See a Woman Crying (2009), waarin een groep Engelse schoolkinderen kijkt naar een schilderij van Picasso. Night Watching gaat nog een stapje verder. Doordat Dijkstra veertien heel verschillende groepen aan het woord laat, benadrukt ze niet alleen de inhoudelijke rijkdom van De Nachtwacht. De film is ook een portret van elke gefilmde groep, van hun relaties, de onderlinge hiërarchie en de verhoudingen.
Zo vraagt een groep schoolmeisjes uit Oss zich af of Rembrandt inderdaad het gezicht van zijn geliefde Saskia op het lijf van het enige meisje in het schilderij heeft gezet. De medewerkers van de Japanse Kamer van Koophandel zien de toeristische mogelijkheden van het schilderij (“Nachtwacht-taartjes!”). En jonge kunstenaars vragen zich af hoe het moet zijn om zo’n ongekend meesterwerk te maken – heb je dat als kunstenaar eigenlijk wel in de hand?
Dijkstra versterkt de band tussen kunst en leven door op subtiele wijze allerlei Rembrandteske mechanismen in haar film te laten echoën. Dat varieert van het schoolpotlood dat net zo naar voren priemt als Van Ruytenburchs lans, tot een klein, roodharige meisje dat opduikt tussen een groep stoere, donker geklede techniekstudenten. Dat hun vervolgens uitlegt hoe een schilderij wordt gemaakt.
Night Watching, t/m 3 december in de eregalerij van het Rijksmuseum, Amsterdam
