Onderzoekers van het Stedelijk Museum hebben onder Marc Chagalls schilderij Synagoge te Safad, Israël een tekening ontdekt. En wel een portret van Ida, de dochter van de kunstenaar. De ondertekening lijkt op een ander werk uit de collectie van het museum.
Volgens het museum is het opmerkelijke vondst. Een ondertekening met een totaal ander onderwerp dan de uiteindelijke voorstelling is bij de andere onderzochte werken namelijk niet aangetroffen. Chagalls ondertekeningen zijn doorgaans gerelateerd aan de compositie van het schilderij.
De ontdekking werd gedaan tijdens een vijfjarig groot materiaal-technisch onderzoek naar de negen schilderijen van Marc Chagall (1887-1985) in de collectie in het Stedelijk Museum. Het is internationaal de eerste keer dat een groep van zijn schilderijen zo diepgravend en in samenhang is onderzocht.
De resultaten zijn waardevol voor kunsthistorici en restauratoren wereldwijd, aldus het museum. “Zij geven nieuwe inzichten in de opbouw van zijn schilderijen, de dragers die hij gebruikte, het hergebruik van doeken, compositiewijzigingen, schildertechniek en pigmentgebruik.” Alle resultaten van dit vijfjarige onderzoek worden binnenkort in het Engels gepubliceerd in het Duitse wetenschappelijke tijdschrift Zeitschrift für Kunsttechnologie und Konservierung.
De restauratoren deden nog enkele vondsten. In De violist, dat Chagall schilderde op een geblokt tafelkleed, blijkt de kunstenaar bijvoorbeeld het patroon van het tafellaken te hebben gebruikt als grid voor de huizen in de compositie. Chagall schilderde De violist kort na zijn aankomst in Parijs. Hij was toen straatarm en dat is mogelijk ook de reden dat hij De violist op een tafelkleed heeft geschilderd – naar eigen zeggen schilderde hij op alles wat in zijn handen kwam.
En in het werk Liefdesidylle ontdekten de restauratoren dat het groen in het schilderij veel lichter was dan nu te zien is. De verkleuring die heeft plaatsgevonden vraagt om nader onderzoek naar het chemische gedrag van sommige pigmenten die Chagall gebruikte. Dit is des te belangrijker nu uit dit onderzoek gebleken is dat Chagall zijn hele loopbaan zeker acht dezelfde pigmenten gebruikte.
Acht van de negen onderzochte werken zijn vanaf 21 september te zien in de tentoonstelling Chagall, Picasso, Mondriaan e.a.: Migranten in Parijs. Die toont werk van meer dan vijftig beeldend kunstenaars, fotografen en grafisch vormgevers. Het is voor het eerst in bijna zeventig jaar dat de grote Chagall-collectie van het Stedelijk te zien is.
Chagall, Picasso, Mondriaan e.a.: Migranten in Parijs, 21 september 2019 t/m 2 februari 2020 in Stedelijk Museum Amsterdam