0
0
Recensie
Ooit ‘bekleedden’ musea hun muren volledig met schilderijen, van vloer tot plafond. Deze zogeheten salonopstelling is tegenwoordig minder gebruikelijk. In de erezaal van het Stedelijk Museum herleven oude tijden heel even. Niet minder dan 226 Japanse affiche pronken daar in één ruimte.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
De tentoonstelling Kleurrijk Japan is een postuum eerbetoon aan de Japanse grafische ontwerper Shigeru Watano (1937-2012). De in Nederland woonachtige Watano was een onmisbare schakel tussen het Stedelijk en vele Japanse ontwerpers. Mede door zijn hulp kon het museum een groot aantal Japanse affiches kopen en schonken Japanse ontwerpers hun werk ruimhartig. De uit achthonderd exemplaren bestaande collectie Japanse affiches van het museum is toonaangevend in Europa.
Met ruim een kwart van wat het museum in huis heeft, schetst de expositie een goed beeld van de rijke verzameling. Een die ruim tachtig jaar beslaat: het oudste affiche dateert van 1937, het jongste van 2018.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Daarmee geeft de presentatie de ontwikkeling van Japanse affichekunst goed weer. Vergeleken met die van Europa is die namelijk relatief jong. Pas aan het begin van de vorige werd het affiche een reclamemiddel.
De beeldtaal van Japanse ontwerpers verschilt van die van hun Europese collega’s. De Japanse beeldcultuur is veel indirecter en subtieler. Een beeld komt bijvoorbeeld niet altijd overeen met het onderwerp. Zo zijn er posters te zien met daarop een uitvergroot karakter met een poëtische tekst. Dit zijn affiches voor een concert van een popgroep.
Japanse karakters lenen zich natuurlijk ook bijzonder goed voor grafische ontwerpen. Ze ogen immers vaak heel sierlijk. Een wit affiche met alleen één sterk uitvergroot karakter is al een ijzersterk beeld. Één affiche, Woud van Ryuichi Yamashiro, bestaat uit een – jawel – woud van Japanse tekens.
Ook andere posters in de affichesalon zijn onmiskenbaar Japans. In sommige zijn bijvoorbeeld manga-invloeden te herkennen of traditionele Japanse elementen. Op één poster is een vrouw in kimono afgebeeld, met een fles drank – hoogstwaarschijnlijk saké. Op de achtergrond prijkt de rode rijzende zon uit de nationale vlag.
Weer andere posters zouden op het eerste gezicht ook uit Europa kunnen stammen. Zoals een affiche van Eiko Ishioka voor de Japanse warenhuisketen Parco. Het ontwerp oogt nogal westers. De foto van een model dat kleding showt zou ook in Nederland niet misstaan in een bushokje.
Door al die verschillende gezichten is Kleurrijk Japan een afwisselend overzicht. En eentje boordevol vol kleur, zoals de titel al terecht aangeeft. Dankzij de geslaagde salonopstelling ziet de bezoeker zich ondergedompeld in al die kleuren. Conservator Carolien Glazenburg noemt de tentoonstelling een kleurexplosie, en daar is niets te veel mee gezegd.
Kleurrijk Japan, t/m 2 februari 2020 in het Stedelijk Museum, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
