0
0
Recensie
De herfst lijkt echt te zijn begonnen; het regent vaker en de wind waait harder. De winterjas kan bijna weer uit de kast. In Museum Beelden aan Zee – uitkijkend op de onstuimige Noordzee – lijkt het echter wel lente, met al die vrolijke frisse kleuren. Hier staan de komende maanden de kleurrijke sculpturen van Niki De Saint Phalle centraal.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
De Franse beeldhouwer Niki de Saint Phalle (1930-2002) kreeg wereldfaam met haar Nana’s, die ze vanaf medio jaren zestig maakte. Bijna iedereen heeft ze wel eens gezien, al is het alleen op een foto. De kleurrijke, uitbundig vrolijke vrouwenfiguren springen dan ook direct in het oog. In de grote zaal van het Scheveningse museum trekken ze eveneens meteen de aandacht.
Drie metershoge beelden zijn al te zien vanuit de ontvangstruimte, door het raam naar het terras. De in vrolijke badpakken gehulde voluptueuze dames dansen dat het een lieve lust is. Op zonnige dagen doen ze wellicht een vreugdedans en als het regent proberen ze de zon terug te lokken.
Zo vrolijk als haar beelden zijn, zo tragisch was de jeugd van De Saint Phalle. Als kind raakte ze getraumatiseerd omdat haar vader haar seksueel misbruikte. Haar Nana’s kunnen als reactie op en verwerking van dat misbruik gezien worden. Nana is Niki de Saint Phalles persoonlijke versie van Eva, van Venus, van alle vrouwen ter wereld van vroeger en nu. Ze is zelfbewust en onafhankelijk.
In 1966 maakte ze Moderna Museet in Stockholm een Nana die wel heel duidelijk leek te verwijzen naar het misbruik. De 27 meter lang liggende vrouw was te betreden via de vagina.
Dat De Saint Phalle veel meer maakte dan Nana’s laat de tentoonstelling in Beelden aan Zee goed zien. De hoofdzaal staat boordevol bijzondere wezens in uiteenlopende kleurencombinaties. Behalve Nana’s – in verschillende formaten – schitteren er ook veel dieren: van slangen tot koeien.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Een flink aantal kleinere beelden staat op ronddraaiende plateaus. Leuk bedacht, want zo komen de beelden vanzelf naar de toeschouwer toe. Maar het draaien maakt het kijken ook een beetje lastig. Wie een beeld goed wil zien, moet steeds met de draaitafel meelopen.
De expositie bestaat uit niet minder dan 111 kleurrijke werken, het een nog fotogenieker dan het andere. De batterij van mijn telefoon begeeft het bijna, maar ik wil nog meer foto’s maken. “Ja, het is een beetje donker hier, dus fotograferen kost dan meer batterij”, zegt een suppoost.
En inderdaad, het is donkerder dan normaal in en ook het raam naar het terras is tijdelijk niet transparant zoals gebruikelijk. Het werk van Niki De Saint Phalle kan minder licht verdragen dan de beelden die normaal in het museum te zien zijn. In de tentoonstelling is bijvoorbeeld ook grafiek te zien, dat een zo donker mogelijk ruimte nodig heeft.
Het aanwezige grafiek en ander werk dat afwijkt van de zo bekende Nana’s maken dat de expositie een aardig beeld schetst van De Saint Phalles oeuvre. Le Champignon Magique bijvoorbeeld, is een sculptuur die vrij abstract oogt. Er is niet één, twee, drie een wezen in te herkennen. De fietsachtige constructie bovenop maakt het helemaal een vreemde verschijning. Door die toevoeging doet het stuk denken aan de kinetische kunstwerken van de Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely. En dat verwondert niet, want met hem trouwde ze in 1971. Beide kunstenaars werkten ook veel samen.
Één beeld valt extra op: een twee meter hoge bruid in verschillende tinten wit. De vele kleuren die De Saint Phalle zo typeren ontbreken hier volledig. De indrukwekkende pas getrouwde vrouw brengt een beetje rust in de bonte stoet van veelal fel gekleurde creaties. En ze is een van die verrassende stukken die aantonen dat Niki de Saint Phalle als kunstenaar veel veelzijdiger was dan menigeen wellicht denkt.
Niki de Saint Phalle aan Zee, t/m 1 maart 2020 in Museum Beelden aan Zee, Scheveningen
Waardering: @@@@@@@@@@
