0
0
Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam haalt twee zeldzame wandtapijten naar ontwerp van Willem van de Velde de Oude (1611-1693) vanuit Engeland naar Nederland. Het is de grootste aankoop uit de geschiedenis van het museum.
Ondanks de brede steun van verschillende fondsen, was het lange tijd onzeker of de aankoop doorgang kon vinden. Er is nog overwogen om maar één tapijt aan te kopen of de aankoop samen met een Brits museum te doen, maar dankzij een extra bijdrage van de Vereniging Rembrandt en goed overleg met museale collega’s in Londen, is het toch mogelijk beide tapijten samen te behouden. Vorige week kreeg het museum de langverwachte exportvergunning.
De twee wandtapijten maken deel uit van een serie van zes. Zij tonen verschillende scènes uit de zeeslag bij Solebay op 7 juni 1672. Het zeegevecht tussen de Nederlandse en gecombineerde Engels-Franse vloot vormde de openingsstrijd van de Derde Engels-Nederlandse Oorlog (1672-1674). De Nederlandse vloot van meer dan honderd oorlogsschepen en twintigduizend bemanningsleden stond onder leiding van luitenant-admiraal Michiel Adriaensz de Ruyter. Van de Velde de Oude was zelf bij deze zeeslag aanwezig en legde als oorlogsjournalist vanuit een zeilschip de gebeurtenissen op zee vast in tekeningen. Deze werkte hij later in zijn atelier in detail uit. De zeeslag bleef onbeslist, maar werd aan beide kanten als een overwinning gevierd.
Op verzoek van de Engelse koning James II paste Van de Velde de Oude zijn oorspronkelijke tekeningen aan als een ontwerp voor de wandtapijtserie. De tapijten werden geweven door Thomas Poyntz in de koninklijke weverij van Mortlake bij Londen. Het grootste tapijt, met een indrukwekkend formaat van bijna 6 bij 3,3 meter, toont de opstelling van de vloten voorafgaand aan de slag. Het tweede tapijt van 4,5 bij 3,3 meter laat het moment zien van een succesvolle branderaanval op het imposante Engelse vlaggeschip Royal James van de graaf van Sandwich.
De twee werken zijn zeer zeldzaam. Het zijn de laatste twee exemplaren die ooit nog op de markt zullen verschijnen. Vier tapijten uit de serie zijn in het bezit van Amerikaanse musea en niet toegankelijk voor publiek. De monumentale wandtapijten die het museum heeft aangekocht, zijn de afgelopen jaren met grote zorgvuldigheid gerestaureerd.
De wandtapijten zijn voor het eerst voor het publiek te zien tijdens de grote Van de Velde-tentoonstelling die van 2 oktober 2020 tot en met 5 april 2021 in Het Scheepvaartmuseum plaatsvindt. Het museum toont gedurende deze periode een retrospectief over de kunstenaars Willem van de Velde de Oude en zijn zoon Willem van de Velde de Jonge. Ook na de tentoonstelling zijn de werken permanent voor het publiek zichtbaar.
Willem van de Velde de Oude geldt als een van de meest vooraanstaande maritieme kunstenaars uit de zeventiende eeuw. Zijn minutieus uitgewerkte penschilderingen waren zeer gewild in hoge en welgestelde kringen in binnen- en buitenland.
Eind 1672 vertrok Van de Velde samen met zijn zoon Willem, eveneens zeeschilder, naar Engeland om op uitnodiging van de koning aan het Engelse hof te werken. Daar maakte hij naast diverse penschilderingen en enkele olieverfschilderijen, ook de ontwerpen voor de serie imposante wandtapijten. Deze wandtapijten tonen de deskundigheid, het veelzijdige talent en het observatievermogen van Van de Velde de Oude, aldus het Scheepvaartmuseum.
