Recensie
Ik loop langs een afvalpleintje en zie een afgedankte krabpaal staan. En dat zet me aan het denken. Kocht de eigenaar een nieuwe of is de gebruiker inmiddels in de poezenhemel? Even daarvoor bezocht ik in Museum Tot Zover de aangrijpende tentoonstelling De Laatste Aai, over het afscheid van overleden huisdieren. En die kwam heel erg binnen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Een bezoek heb ik lang voor me uitgeschoven, want de expositie leek me nogal confronterend. Als baasje, pardon, onbezoldigd personeelslid van een kat moet ik niet denken aan het onvermijdelijke moment waarop ze er opeens niet meer is. En De Laatste Aai laat de bezoeker daar juist wel bij stilstaan.
Durf ik toe te geven dat ik een traantje heb gelaten? Zeker durf ik dat! Foto’s van een overleden hond laten niemand met een hart onberoerd. En de bewegende beelden van een afscheid van een trouwe viervoeter in een dierencrematorium zijn helemaal genoeg om de waterlanders op te roepen.
Is rouwen om een dier vergelijkbaar met rouwen om een mens? Dat is de vraag die de expositie opwerpt. Veel huisdierbaasjes zullen die met een volmondig ja beantwoorden. Menig hond of kat geldt als gezinslid of huisgenoot. Ze krijgen het lekkerste voer, de beste zorg en slapen geregeld in bed. Er zijn zelfs baasjes die hele gesprekken voeren met hun trouwe metgezel. Als het dier komt te overlijden, is de impact dan ook groot.
Toen het duidelijk was dat haar hond Joerie niet meer lang te leven had, besloot fotograaf Simone Henken hun laatste kostbare momenten samen vast te leggen. Het resultaat is een aandoenlijke fotoserie, waaruit het museum een kleine selectie toont. De laatste foto, waarop te zien hoe Henken het inmiddels overleden hondje in haar armen draagt, is hartverscheurend.
Een geliefd dier kan zelfs het hart van de stoerste vent doen smelten. Dat komt goed tot uiting in de korte documentaire Bello 4-ever. Die volgt de gebeurtenissen in een dierencrematorium. Een op het oog ruige en rijkelijk getatoeëerde man is duidelijk aangedaan als hij bij de verbrandingsoven afscheid neemt van zijn hond.
Sommigen gaan zo ver dat ze hun overleden dier postuum laten portretteren. Die kunnen dan terecht bij onder anderen Adriana van Soest. Zij schilderde bijvoorbeeld de rode kat Mex, kort nadat deze het tijdige voor het eeuwige had verwisseld. Toen het schilderij af was, kwam het baasje het bekijken. Het zien van de beeltenis van Mex lag nog erg gevoelig. Hij maakte snel een foto en vertrok weer.
De liefde voor een dier kan sterk zijn en de rouw om het verlies ervan kan wel net zo diep gaan als in het geval van een menselijke naaste. De Laatste Aai brengt dat heel smaakvol in beeld. En zoals verwacht inderdaad heel confronterend. Probeer het maar eens droog te houden.
De Laatste Aai, t/m 23 februari in Museum Tot Zover, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@