0
0
Recensie
De paarden van George Stubbs zijn ook na de heropening van het Mauritshuis nog te zien. Het museum verlengde de tentoonstelling over de Britse paardenschilder tot en met 30 augustus. De al geplande recensie kan ik nu dus alsnog schrijven.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
De kleine expositie George Stubbs – De man, het paard, de obsessie opende op 20 februari en zou eigenlijk duren tot en met 1 juni. Het coronavirus bracht daar echter verandering in: 12 maart was de laatste dag waarop bezoekers konden genieten van de zeer gedetailleerde paardenportretten. Omdat ik de presentatie nog maar kort daarvoor had gezien, kon ik geen recensie meer plaatsen. Want wat voor nut heeft dat als de beschreven tentoonstelling niet meer open is?
Nu de musea waarschijnlijk per 1 juni de deuren weer openen en de paarden van Stubbs langer in Den Haag blijven, is een beschrijving toch weer passend. En ook van belang wat mij betreft, want de geportretteerde edele dieren verdienen alle aandacht.
George Stubbs (1724-1806) geldt als Engelands bekendste portrettist van paarden. Zoals andere kunstenaars mensen afbeeldden, portretteerde hij paarden: uiterst levensecht. Hij maakte geen schilderijen waar toevallig ook een paard op stond, nee, hij schilderde op zichzelf staande portretten van die dieren. Voor de eigenaren van de afgebeelde paarden waren die ook nog eens direct herkenbaar. Als geen ander wist hij zowel de fysieke eigenschappen als het karakter van het paard te vangen.
Stubbs kon de paarden zo realistisch schilderen dankzij zijn uitstekende kennis van hun anatomie. Die deed hij onder meer op door de dieren eigenhandig te ontleden. Hierdoor steeg hij als paardenschilder boven al zijn collega’s uit. Hij publiceerde in 1766 zelfs het boek The Anatomy of the Horse. Dat groeide uit tot hét standaardwerk op het gebied van de anatomie van het paard. Enkele exemplaren maken deel uit van de tentoonstelling.
Het is aan de portretten goed te zien dat Stubbs wist hoe een paard in elkaar steekt. Hij schilderde geen karikaturen, maar beeldde paarden af als de krachtige gespierde dieren die ze zijn. Ze hebben correcte proporties en alle spieren zitten op de juiste plek. Sommige paarden lijken zo levensecht dat je er niet van zou opkijken als ze de lijst uit zouden galopperen.
Neem nu de steigerende Whistlejacket. Mede dankzij het formaat is het doek een ultiem eerbetoon aan het paard. Stubbs schilderde het in opdracht van Whistlejackets eigenaar, de vooraanstaande politicus Charles Watson-Wentworth. Het verhaal gaat dat het paard zelf onder de indruk was van het portret. Hij zou er namelijk naar hebben getrapt, alsof het een echte hengst was.
Of dat echt gebeurd is, is de vraag, maar wie het portret aanschouwt, kan niet anders dan ook onder de indruk zijn. Dit is geen schilderij van een paard, dit ís een paard. Het meer dan manshoge doek is dé blikvanger van de expositie. Als een magneet trekt het iedere bezoeker moeiteloos zijn kant op.
Een ander hoogtepunt is het skelet van Eclipse, het renpaard dat in 1769 en 1770 al zijn races won. Na zijn racecarrière werd hij een zeer succesvolle dekhengst. Vrijwel alle huidige volbloeden stammen af van dit paard. In de ruimte waar zijn beenderen schitteren, hangt een zeldzame olieverfstudie die Stubbs van Eclipse maakte toen het paard nog aan het begin van zijn loopbaan stond.
Het complete skelet van het paard is geen vreemde eend in deze tentoonstelling. Stubbs ontleedde immers paarden en zag dus ongetwijfeld ook ooit een skelet. Zijn schilderijen danken daar mede hun realisme aan. Het skelet symboliseert de obsessie die de schilder had voor paarden. Een obsessie die prachtige schilderijen opleverden. Die gelukkig toch nog even blijven hangen.
George Stubbs – De man, het paard, de obsessie, t/m 30 augustus in het Mauritshuis, Den Haag (let op: je moet vooraf online een kaartje kopen)
Waardering: @@@@@@@@@@
