0
0
Het is opvallend rustig in het Spoorwegmuseum. En dat terwijl het voormalige station Utrecht Maliebaan had moeten bruisen van bezoekers met tassen vol zoldervondsten. Er staan namelijk opnames voor Tussen Kunst en Kitsch op het programma. Maar in dit coronatijdperk is alles opeens anders.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Het is tijdelijk geen zoete inval tijdens opnames voor het populaire programma. Mochten belangstellenden voorheen zelf weten hoe laat ze langskwamen – mits ze een kaartje hadden – nu moeten ze eerst foto’s van de te beoordelen objecten mailen. Als de redactie die interessant genoeg vindt, volgt er een uitnodiging.
En dus staat de ontvangsthal van het Utrechtse museum deze maandag niet vol met massa’s enthousiaste mensen die stiekem hopen iets van grote waarde bij zich te hebben. Een ieder die is uitgenodigd, moet op een bepaalde tijd aanwezig zijn. Eenmaal binnen begeleidt een medewerker hem of haar rechtstreeks naar de juiste expert.
Die expert weet daardoor nu op voorhand al wat er op tafel komt. “Het verrassingseffect is er niet meer”, vertelt Marcel Brouwer, de deskundige op het gebied van toegepaste kunst en design vanaf 1900. “Er komen geen mensen meer voorbij met tassen vol spullen.”
“Gelukkig registreren we ook nu, met die anderhalve meter, weer prachtige verhalen”, vult eindredacteur Dorette Kuipers aan. “Al is het wel jammer dat de gemoedelijkheid en gezelligheid ontbreekt. Bezoekers vonden het altijd leuk om bij een tafeltje te luisteren naar de verschillende verhalen.” En dat is er tijdelijk ook niet meer bij. Inbrengers van voorwerpen zijn alleen met ‘hun’ expert en misschien een cameraploeg. “Er is geen interactie onderling.” Dus zijn er ook even geen verbaasde blikken en bijbehorende kreten van omstanders als opeens blijkt dat een vaas uit de berging toch heel kostbaar is.
De noodgedwongen nieuwe opzet brengt ook praktische risico’s met zich mee. Belangstellenden melden zich ruim van tevoren aan, maar als ze op de dag zelf ziekteverschijnselen hebben, moeten ze thuisblijven. Ook vandaag zijn er enkele afmeldingen. Dat merkt boeken- en prentenexpert Bas Hesselink. Een redactielid meldt zich bij diens tafel met de mededeling dat een dame met tarotkaarten toch niet langskomt. “Jammer!”, reageert de expert. “Dat was wel interessant geweest.”
Ondanks alle beperkingen levert ook deze opnamedag weer voldoende interessante vondsten op voor een volle aflevering. Een van de gasten neemt een gouden lierpenduleklok mee. Die blijkt dusdanig bijzonder dat de eigenaar ermee aan mag schuiven aan de tafel van presentator Frits Sissing. Voor morele steun mag zijn metgezel achter hem plaatsnemen. Maar niet voordat deze zijn T-shirt andersom heeft aangetrokken. Op de voorkant staat een logo, en reclame is niet toegestaan in televisieprogramma’s van de publieke omroep.
De opname verloopt bijna vlekkeloos. Kort na het begin vraagt de regisseur wel even of de expert de klok kan stilzetten. Een lopende klok kan storend werken. Maar hij doet het klaarblijkelijk en dat is alvast een pluspunt.
Om het gesprek er zo gezellig mogelijk uit te laten zien, is er tijdens de opname ook ruimte voor twee andere bezoekers. In dit geval is dat een echtpaar dat iets eerder zelf al een schilderij liet beoordelen. Het portret van een man in uniform en met pet, van Otto van Rees (1884-1957) uit 1925, lijkt in eerste instantie goed te passen in het Spoorwegmuseum.
“Nee, het is geen machinist”, corrigeert de eigenaar. “Het is een petroleumman. Mijn vader kocht het in de jaren vijftig voor 200 gulden. Het hing jarenlang bij hem boven de bank. Nu is het van mij, maar mijn vrouw vindt het te donker.” Zij voegt lachend toe: “En bij ons hangt al een ander schilderij boven de bank.”
Het echtpaar wil het doek verkopen en is daarom vandaag hier, voor een deskundig oordeel van schilderijenexpert Paul van Rosmalen. Die weet te melden dat Van Rees, die tijdens zijn loopbaan veel verschillende stijlen verkende, zich alleen al voor dit schilderij liet inspireren door meerdere kunstenaars. Zo zijn er invloeden herkenbaar van tijdgenoten Georges Braque en Kees van Dongen.
Of de vader van de eigenaar indertijd een goede koop deed? Voor dat antwoord moet je wachten tot de uitzending van deze aflevering. Want corona of geen corona, Tussen Kunst en Kitsch gaat gewoon door.
Tussen Kunst en Kitsch vanuit het Spoorwegmuseum, woensdag 18 november, 20.30 uur op NPO 1
