Het laatste werk dat Vincent van Gogh maakte heet Boomwortels. Kort daarna overleed hij plotseling, vandaag precies 130 jaar geleden. Lang was onbekend op welke plek hij het doek schilderde. tot gisteren, toen de locatie in Auvers-sur-Oise werd onthuld.
Wouter van der Veen, wetenschappelijk directeur van Institut Van Gogh in Auvers-sur-Oise ontdekte de exacte locatie bij toeval. Hij vond een ansichtkaart uit de jaren 10 van de vorige eeuw waarop onder andere een met boomstammen en wortels begroeide heuvelrand stond afgebeeld. En vermoedde dat dit weleens de plek kon zijn.
Vrijwel onmiddellijk legde Van der Veen zijn vondst voor aan senior onderzoekers Louis van Tilborgh en Teio Meedendorp van het Van Gogh Museum. Die gaven de gegevens vervolgens door aan Bert Maes, dendroloog en specialist historische bossen. Op basis van Van Goghs werkwijze en de vergelijking tussen schilderij, ansichtkaart en huidige staat van de heuvelrand trekken de experts de conclusie dat het ‘zeer waarschijnlijk’ om de juiste plek gaat.
De vorm van de heuvelrand, de wortels, hun onderlinge verhoudingen, de samenstelling van de grond en de aanwezigheid van een steile kalksteenwal lijken volgens Van der Veen zeer sterk op dat wat Van Gogh schilderde. “De locatie komt tevens overeen met Van Goghs gewoonte om motieven uit zijn onmiddellijke omgeving vast te leggen. Het zonlicht dat Van Gogh schilderde geeft aan dat de laatste penseelstreken aan het einde van de middag zijn aangebracht, wat informatie verschaft over de indeling van deze dramatische dag, die eindigde met zijn fatale zelfverwonding.”
De voorgestelde locatie maakt een erg goede kans in onze ogen”, vindt ook Teio Meedendorp van het Van Gogh Museum. “De begroeiing op het postkaartje vertoont bij nadere beschouwing zeer opmerkelijke overeenkomsten met de wortelvormen op Van Goghs schilderij.”
In mei 2020, direct na de Franse lockdown als gevolg van de corona-crisis, kon Wouter van der Veen ter plekke gaan kijken om zijn hypothese van enkele maanden eerder te verifiëren. De locatie bevindt zich op 150 meter van Auberge Ravoux, de herberg in Auvers-sur-Oise waar Van Gogh de laatste 70 dagen van zijn leven verbleef. De boomstronk uit het laatste motief van de schilder is nog steeds aanwezig en herkenbaar.
In samenwerking met de lokale autoriteiten heeft Institut van Gogh ter bescherming van de restanten een houten structuur aangebracht, zodat het publiek de oorspronkelijke boomwortels op verantwoorde wijze kan bezichtigen. Het schilderij Boomwortels zelf hangt in het Van Gogh Museum.