0
0
Museum de Fundatie in Zwolle is de rest van het jaar ook op zaterdagavond open. En is dan bovendien gratis toegankelijk. Hiermee viert het het eind van de lockdown.
De Fundatie heropent met drie tentoonstellingen over activistische kunst. Het werk van de Duitse Dadaïst, fotomonteur en politiek kunstenaar John Heartfield (1891-1968) vormt de basis. Het is het grootste overzicht van het oeuvre van deze influencer avant la lettre dat ooit in Nederland te zien is geweest.
John Heartfield (geboren als Helmut Herzfelde) stond aan de wieg van de Berlijnse Dada en vond in 1919 samen met George Grosz de fotomontage uit. In die tijd werd hij ook lid van de KPD, de Duitse communistische partij. De KPD zag al gauw het communicatieve potentieel van de fotografische beeldmanipulaties van Heartfield, en gaf hem de ruimte om de covers te maken van het tijdschrift AIZ (Die Arbeiter-Illustrierte Zeitung). Ook verzorgde Heartfield de verkiezingscampagnes voor de KPD.
Hij werd gelauwerd en gevreesd door zijn scherpe ontleding van het Nationaalsocialisme, waarbij hij Adolf Hitler genadeloos op de korrel nam. Zijn vriend en kunstcriticus Adolf Behne typeerde in 1931 zijn montages als “Fotografie plus Dynamiet”.
Door de enorme zeggingskracht en politieke invloed van zijn beelden moest Heartfield in 1933, na de machtsovername door Hitler, Duitsland halsoverkop ontvluchten. Hij zette zijn activisme voort vanuit Praag. Na ballingschap in Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog keerde Heartfield terug naar Duitsland en koos hij voor de DDR.
Ook de nieuwe machthebbers bejegenden hem met enige argwaan en reserve, waardoor hij er niet in slaagde de propagandistische kracht van zijn werk te doen herleven. Hij wierp zich op het vormgeven van boeken (iets wat hij vanaf het begin van zijn kunstenaarschap al deed) en op het ontwerpen van theaterdecors.
In 1968 overleed John Heartfield. Hij heeft nog net kunnen meemaken hoe de studentenbeweging in de jaren 60 de beeldtaal van zijn fotomontages omarmde.
Bijna een eeuw later heeft het werk van Heartfield niets van zijn explosieve kracht verloren. Fotografie plus Dynamiet is dan ook niet alleen een kennismaking met de grondlegger van de fotomontage, maar ook een uitnodiging aan de nieuwste generatie kunstenaars om zich door zijn oeuvre te laten inspireren.
Precies dat gebeurt in Van wie is de wereld?, een expositie in samenwerking met Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Negenentwintig activistische makers, alumni en docenten van HKU, reageren op actuele thema’s als klimaat, racisme, gender en identiteit.
De derde tentoonstelling die vanaf 5 juni te zien is, is Onder Water. Deze bestaat uit een multimediale installatie van Junte Uiterwijk (Sticks) en Glenn de Randamie (Typhoon). hierin brengen ze samen de constante kakofonie van meningen tot stilstand.
De drie exposities duren tot en met 22 augustus en zijn op zaterdagen dus bijna de hele dag te zien. Ook op zaterdagavond geldt dat je vooraf een tijdslot moet boeken.
