0
0
Recensie
Vrouwen hebben in de kunstgeschiedenis vaker een bijrol, ook al zijn ze natuurlijk niet minder interessant dan mannen. Het Frans Hals Museum geeft in zijn locatie Hal enkele belangrijke vrouwen daarom een plek aan een rijkelijk gedekte tafel.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
In de tentoonstelling Who is she? Portretten vertellen vormt het monumentale werk Guess Who’s Coming to Dinner too? het indrukwekkende middelpunt. Met deze installatie, bestaand uit grote eettafels vol glaswerk en geborduurde lopers, geeft Kaersenhout (1966) vrouwen van kleur die nog geen positie hebben veroverd in de geschiedschrijving een plek aan tafel.
Guess Who’s Coming to Dinner too? is geïnspireerd door het iconische kunstwerk The Dinner Party (1974-79) van de Amerikaanse feministische kunstenaar Judy Chicago (1939). Zij dekte een grote tafel voor vergeten vrouwen die belangrijk werk hebben verricht op sociaal-maatschappelijk, wetenschappelijk of artistiek vlak. Het werk is een ceremonieel banket voor vrouwen van de prehistorie tot de twintigste eeuw, van keizerin Theodora tot Virigina Woolf.
Kaersenhout borduurt hierop voort door aan haar tafel een plek te geven aan heldinnen van kleur. “Er zijn mensen die denken dat mijn werk een kritiek is op Judy Chicago, maar dat is het niet”, zegt Kaersenhout. “Zij laat één perspectief zien en dat is de Amerikaanse geschiedenis en de westerse geschiedschrijving. Ik wil daar een perspectief aan toevoegen. Er zijn meer narratieven mogelijk, maar die zijn vaak uitgewist en verzwegen. Ik wil de geschiedenis eerlijker en completer maken.”
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Het resultaat is een prachtig gedekte tafel voor vijftien buitengewone vrouwen van over de hele wereld, van de oudheid tot nu. Deze vrouwen hebben de geschiedenis mede bepaald, maar hun levens en daden bleven onderbelicht. Kaersenhout deelt ze op in drie groepen, elk aan een kant van de driehoekige tafel: Krijgerskoninginnen en Goddelijke Figuren; Slavernij en Kolonialisme en Kolonialisme en Hedendaagse Revolutionairen.
Aan tafel bevinden zich onder anderen homorechtenactivist en transgender revolutionair Marsha P. Johnson, koningin Zenobia van Palmyra (ca. 240-ca. 274), die als keizerin een groot gebied veroverde dat zich uitstrekte van het huidige Turkije tot aan Irak en Egypte, Juana Azurduy Llanos (1780/81-1862), militair leider en guerrillastrijder tijdens de Boliviaanse Onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje en Carlota Lukumi, een tot slaaf gemaakte vrouw die in 1844 op Cuba een opstand op een suikerplantage leidde. Sierlijk glaswerk en fraaie geborduurde tafellopers vertegenwoordigen deze en andere vrouwen van kleur.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De gedekte tafel was voor het museum reden om ook andere vrouwen in het zonnetje te zetten. Conservator Manique Hendricks, conservator in opleiding Maarten de Leede en directeur Ann Demeester doken in de collectie en selecteerden een aantal portretten van en door vrouwen uit de periode 1820 tot heden. Enkele zijn zeer verrassend, zoals een foto van een jonge vrouw die nonchalant en elegant poseert met een sigaret tussen wijs- en middelvinger. Wie langer kijkt, ziet dat haar lichaam getekend is door brandwonden. Die lijken haar niet te deren; ze toont haar littekens zonder schaamte.
Perfectie is geen benodigde kwaliteit om een interessant model te zijn; dat lijkt het Frans Hals Museum te willen zeggen met deze foto van Koos Breukel en andere aanwezige portretten. Het museum wil zijn bezoekers anders laten kijken naar de manier waarop vrouwen werden en worden gepresenteerd in museale collecties. En hoopt dat ze nadenken over welke vrouw volgens hen een plek aan tafel verdient.
Who is she? Portretten vertellen, t/m 2 januari 2022 in Frans Hals Museum, locatie Hal, Haarlem
Waardering: @@@@@@@@@@
