0
0
Japanmuseum SieboldHuis duikt vanaf 17 december in de wereld van sōsaku hanga, ofwel creatieve prentkunst. ‘Sōsaku hanga. Het is voor het eerst in Europa dat een museum een tentoonstelling wijdt aan deze stroming waarin de creatieve autonomie van de Japanse prentkunstenaars centraal staat.
Houtblokprenten worden al sinds de zeventiende eeuw in Japan gemaakt. Bij de oorspronkelijke houtsnede werkten meerdere ambachtslieden in opdracht van een uitgever. De uitgever bepaalde het onderwerp of thema van de prent, de kunstenaar maakte het ontwerp, de bloksnijder sneed het ontwerp uit het houtblok en de drukker maakte de afdruk op papier.
In de twintigste eeuw kwam er een omslag in de kijk op traditionele Japanse prentkunst. In 1904 maakte Yamamoto Kanae (1882-1946) als eerste in Japan een houtsnede geheel zelf maakte: van ontwerp tot druk. Kanae beschouwde de Japanse houtsnede als meer dan een vorm van reproductie en zag de prent als kunst. Hiermee werd de nieuwe interpretatie van de Japanse houtsnede geboren: de creatieve prentkunst oftewel sōsaku hanga.
Kanae’s visie sprak andere kunstenaars aan. Deze jonge mensen waren op zoek naar hun eigen vrijheid, zelfexpressie en individuele stijl. In tegenstelling tot eerdere generaties volgden zij niet langer de stijl van hun leermeester. Het was voor veel van deze sōsaku hanga-kunstenaars belangrijk om zelf een prent te ontwerpen én te produceren én uit te geven. Ze experimenteerden met drukmaterialen, lieten het traditionele negentiende-eeuwse prentformaat los en combineerden technieken van houtsneden en lithografie.
In de tentoonstelling is werk te zien van onder anderen Tobari Kogan, (een prent van een vrouw in kimono voor de spiegel) en van Kawanishi Hide (een voorstelling met twee meisjes in een schiettent). Ook komen er traditionele Japanse prent-thema’s zoals landschappen voorbij, waaronder een modern en stilistisch weergegeven afbeelding van de iconische berg Fuji door Kawabata Ryushi. De sociale en culturele ontwikkelingen en de modernisering van Japan komen eveneens aan bod, bijvoorbeeld in de prent van Koizumi Kishio, waarbij moderne gebouwen aan de rivieroever bij de Sukiya-brug staan.
De expositie geeft met honderd prenten van de belangrijkste sōsaku hanga-kunstenaars een chronologisch overzicht van de ontwikkeling van de creatieve prentkunst in Japan in de twintigste eeuw. Deze tentoonstelling is het eerste deel van een tweeluik over de ontwikkeling van de prentkunst in de vorige eeuw. In 2022 volgt een presentatie over shin hanga (nieuwe prentkunst).
Sōsaku hanga. Creatieve prentkunst uit Japan, 17 december 2021 t/m 13 maart 2022 in Japanmuseum SieboldHuis, Leiden
