0
0
Hermitage Amsterdam duikt volgend jaar in de Russische avant-garde. De gelijknamige tentoonstelling vertelt het verhaal van de Russische avant-gardekunst vanaf de laatste jaren van keizerlijk Rusland via de turbulente tijd rond de revolutie van 1917, tot het einde in de Stalinperiode.
De Russische avant-gardisten, met als bekendste kunstenaars Kazimir Malevitsj en Wassily Kandinsky, maakten naam met hun radicale vernieuwingen in de schilderkunst. Maar zij stortten zich ook op het ontwerp van interieurs en theaterdecors, gebruiksvoorwerpen en boeken. De meest verrassende drager voor de nieuwe artistieke beeldtaal was porselein, het favoriete materiaal van de tsaren.
Het was ruim voorradig en geheel wit, reden voor veel kunstenaars om er mee te werken. Daarvan is zo veel bewaard gebleven, dat porselein als geen ander het hele verhaal van de Russische avant-garde kan vertellen. Zo’n vijfhonderd werken op canvas, papier, textiel en vooral porselein tonen de verbeeldingswereld van de avant-gardisten, hun voorlopers en navolgers.
Na de Russische revolutie werd de Keizerlijke Porseleinfabriek in handen gegeven van de avant-gardisten. De fabriek werd een broedplaats, waar oude voorraden onbeschilderde borden en schalen konden dienen als drager voor hun vernieuwende werk. Ze gebruikten het ook voor een nieuwe revolutionaire beeldtaal, beïnvloed door het suprematisme, de stroming waarvan Malevitsj de grondlegger was. Hierin ontbrak elke figuratie; afgebeeld werden vooral geometrische figuren zoals het vierkant, de cirkel en de rechthoek, met primaire kleuren, wit en zwart.
De parallellen tussen het werk van de Russische avant-gardisten en de Nederlandse kunstenaars van De Stijl, opgericht door Theo van Doesburg, zijn duidelijk aanwezig. Voor Malevitsj, Van Doesburg en Mondriaan was abstracte kunst dé nieuwe richting voor de toekomst. In Rusland was de stroming geen lang leven beschoren. Gaandeweg werd de fabriek gezuiverd, de avant-gardisten gemarginaliseerd. De abstractie week voor de harde realistische beeldtaal van het socialistisch realisme, dat de verworvenheden van de heilstaat vierde, inclusief persoonsverheerlijking van Stalin.
Russische avant-garde – Revolutie in de kunst, 29 januari 2022 t/m 8 januari 2022 in Hermitage Amsterdam
