Het Rijksmuseum wijdt in het voorjaar van 2023 voor het eerst in zijn geschiedenis een overzichtstentoonstelling aan Johannes Vermeer. Dankzij bruiklenen vanuit de hele wereld wordt ze volgens het museum de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit.
De tentoonstelling is een samenwerking tussen het Rijksmuseum en het Mauritshuis. Het Rijksmuseum bezit vier werken van Vermeer, zoals het Melkmeisje en Het Straatje. In de collectie van het Mauritshuis bevinden zich drie Vermeers, waaronder publiekslieveling Meisje met de parel. Beide musea doen momenteel onderzoek naar Vermeer en zijn werkwijze.
De Vermeers uit het Rijksmuseum en het Mauritshuis krijgen in de tentoonstelling gezelschap van onder meer De geograaf (uit Städel Museum in Frankfurt am Main), Schrijvende vrouw met dienstbode (The National Gallery of Ireland, Dublin) en Vrouw met de weegschaal (The National Gallery of Art, Washington D.C.). Ook zal het museum werken tonen die nooit eerder in Nederland te zien waren, waaronder het net gerestaureerde Brief lezende vrouw aan het open raam uit de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden.
“Vermeer behoort met Rembrandt, Van Gogh en Mondriaan tot de beroemdste schilders van Nederland”, aldus Taco Dibbits, directeur van het Rijksmuseum. “We hadden het niet voor mogelijk gehouden dat zoveel musea bereid zijn hun topstukken uit te lenen. Daarvoor zijn we hen ongelooflijk dankbaar. Wij kunnen met deze tentoonstelling een nieuwe generatie op het hoogste niveau kennis laten maken met Vermeers schilderkunst en resultaten van het nieuwste onderzoek presenteren.”
De laatste grote tentoonstelling over Vermeer vond plaats in het Mauritshuis, in 1996. Die expositie, met 22 schilderijen van de Delftse meester, trok destijds ruim 450.000 bezoekers en is daarmee nog altijd de best bezochte tentoonstelling in de geschiedenis van het museum.
Johannes Vermeer (1632-1675) leefde en werkte in Delft. Zijn werk is vooral bekend om zijn verstilde, introverte scènes binnenshuis en zijn vernieuwende gebruik van helder, kleurrijk licht. In tegenstelling tot Rembrandt, heeft Vermeer met ongeveer 35 schilderijen een opvallend klein oeuvre nagelaten. Omdat zijn schilderijen in collecties en musea over de hele wereld tot de topstukken behoren, wordt zijn werk slechts bij uitzondering uitgeleend. Grote tentoonstellingen over de zeventiende-eeuwse meester vinden daardoor slechts zelden plaats.
Parallel aan de Vermeer-expositie in het Rijksmuseum presenteert Museum Prinsenhof Delft de tentoonstelling Het Delft van Vermeer (van 10 februari tot en met 4 juni 2023). Hierin staat de cultuurhistorische context waarin Vermeers praktijk tot grote bloei kwam centraal. Werken van Delftse tijdgenoten zijn te zien naast Delfts aardewerk, Delftse tapijten, archivalia en egodocumenten.