0
0
Recensie
Alexis Blake won afgelopen dinsdag de prestigieuze Nederlandse kunstprijs Prix de Rome en ontving een cheque ter waarde van 40.000 euro. Haar winnende creatie kan je nu zien in de gelijknamige tentoonstelling in het Stedelijk Museum. Als je geluk hebt tenminste, want het gaat om een performance die slechts op gezette tijden wordt opgevoerd. De werken van de andere drie genomineerden voor de prijs zijn wel continu te bewonderen.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Tijdens mijn bezichtiging van de expositie Prix de Rome kwamen de dansers die Blakes performance Rock to jolt [ ] stagger to ash uitvoeren niet voorbij. Ik moest het doen met een lege zaal en tekstuele uitleg over een werk dat ik nooit zag. Of haar hedendaagse klaagzang werkelijk “overweldigende emotionele kracht” heeft, zoals de jury verklaarde, kan ik daardoor niet beoordelen. De creatie van Alexis Blake (1981) laat ik verder dus buiten beschouwing in deze recensie.
De Prix de Rome is de oudste prijs voor in Nederland werkende beeldend kunstenaars onder de veertig jaar. Ze wordt uitgereikt sinds 1808; in eerste instantie alleen aan schilders, inmiddels ook aan kunstenaars met andere disciplines. Dit jaar meldden 217 kunstenaars zichzelf aan, waarna een internationale jury er vier nomineerden – naast Alexis Blake waren dit Mercedes Azpilicueta, Silvia Martes en Coralie Vogelaar. Zij maakten speciaal voor de gelegenheid nieuw werk, waarop de jury haar uiteindelijke keuze baseerde.
Die keuze was ongetwijfeld niet gemakkelijk, want de vier creaties konden niet meer van elkaar verschillen. Ze variëren van een reusachtig tapijt tot een muzikale hartslagmeter. Iedere genomineerde kreeg een eigen ruimte tot haar beschikking zodat ze alle kans had de jury en het publiek voor zich te winnen.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De zaal van Mercedes Azpilicueta (1981) wordt bijna geheel ingenomen door een indrukwekkende hangend tapijt. Voor de Prix de Rome verdiepte ze zich in de rol die vrouwen uit de arbeidersklasse speelden tijdens het Aardappeloproer in de Amsterdamse Jordaan in 1917. Dit was een Amsterdamse volksopstand tegen de voedselschaarste tijdens de Eerste Wereldoorlog.
In een groot tapijt – zich uitstrekkend van plafond tot vloer – verweefde ze historische momenten met gebeurtenissen tijdens hedendaagse door vrouwen gestarte protesten. Door de zaal weerklinkende muziek en stemmen brengen de geschiedenissen tot leven.
De term Aardappeloproer zei me vaag iets, maar ik wist er verder niets over. Des te opmerkelijker vind ik het dat een niet in Nederland opgegroeide kunstenaar daar wel belangstelling voor toont. Het is verrassend dat de in Argentinië geboren en getogen Azpilicueta met haar werk Potatoes, Riots and Other Imaginaries Nederlanders iets leert over een minder bekend hoofdstuk uit de vaderlandse historie.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Silvia Martes (1985) staat niet stil bij het verleden, maar neemt de bezoeker juist mee naar de toekomst. Haar 21 minuten durende film volgt drie personen in het jaar 2121. De film schetst een mogelijke toekomst die het resultaat is van ons gedrag op het gebied van technologie en het klimaat. De kunstenaar kruipt zelf in de huid van de drie personages, onder wie een non-binaire robot, die kampt met een enorm schuldgevoel over de verwoestende rol van technologie. To Confirm You Are Not a robot, Place a Check in the Box Next to “I’m Not a Robot” is een bij vlagen absurde en altijd fascinerende film die de kijker wil laten nadenken over hoe die met Moeder Aarde omgaat.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
In de zaal van Coralie Vogelaar (1981) wordt de bezoeker zelf onderdeel van het kunstwerk Interpersonal Biofeedback Apparatus Encoding Cardiac Fluctuations. Hiermee levert de kunstenaar commentaar op hedendaagse datasystemen die op basis van gemiddelden ons welzijn analyseren.
Het is het enige interactieve werk van de vier creaties in de tentoonstelling en daardoor net iets spannender, in de letterlijke zin van het woord. Bezoekers wordt gevraagd actief deel te nemen, en dat moet je maar net durven. Aangezien ik als enige aanwezig ben, is de drempel laag en neem ik plaats op een krukje. Nadat ik een sensor aan mijn oorlel heb bevestigd, zet een machine mijn hartslag om in muziek. Anderen die later binnenkomen, volgen het voorbeeld, waardoor er een steeds veranderende gezamenlijke compositie ontstaat. Schroom niet om ook mee te doen, want het is een bijzondere ervaring.
Prix de Rome, t/m 20 maart 2022 in Stedelijk Museum, Amsterdam
Waardering: @@@@@@@@@@
