0
0
Keizer Domitianus regeerde van 81 tot 96 na Christus over het Romeinse Rijk. Hoewel die periode vaak wordt gezien als een Gouden Tijd kent kent tegenwoordig bijna niemand zijn naam. Dit kwam omdat hij zó slecht zou zijn geweest, dat hij uit de geschiedenis werd worden gewist. Rijksmuseum van Oudheden zet deze ‘slechte’ keizer in de schijnwerpers in een grote tentoonstelling.
Als keizer deed Domitianus goede dingen voor het Romeinse Rijk. Zo versterkte hij de economie door de Romeinse munten te revalueren. Ook breidde hij de grensverdediging van het rijk uit en startte hij een enorm bouwprogramma om de grote schade die Rome in de jaren zestig had opgelopen te herstellen. Hij vertoonde echter ook totalitaire kenmerken. Hij zag zichzelf als de nieuwe Augustus, een verlicht despoot voorbestemd om het Romeinse Rijk een nieuw tijdperk van schittering in te leiden.
Omdat zijn sociale vaardigheden minder ontwikkeld waren, wist hij zichzelf niet populair te maken bij de elite. Leden van de Romeinse Senaat beschouwden hem als een tiran. Volgens biograaf Suetonius stond Domitianus erop aangesproken te worden als dominus et deus (meester en god).
In 96 na Chirstus werd hij vermoord door medewerkers van het keizerlijk hof. Direct na zijn dood sprak de Romeinse senaat sprak een damnatio memoriae (vervloeking van de nagedachtenis) uit. Geschiedschrijvers als Tacitus, Plinius de Jongere en Suetonius beschreven hem als een wrede en paranoïde tiran. De moderne geschiedschrijving verwerpt deze opvatting. In plaats daarvan wordt Domitianus gekarakteriseerd als een meedogenloze, maar efficiënte autocraat, wiens culturele, economische en politieke programma het fundament voor de relatief vreedzame tweede eeuw legde.
Met meer dan 275 kunstvoorwerpen vertelt Rijksmuseum van Oudheden in de tentoonstelling God op Aarde het verhaal van keizer Domitianus. Er zijn onder meer portretten en standbeelden van Domitianus, leden van de keizerlijke familie, goden en godinnen en grafmonumenten van de elite te zien. En fragmenten van muurschilderingen uit tempels, villa’s en paleizen, mozaïeken, sieraden van goud en edelstenen, getuigen van de luxe aan het keizerlijk hof. Dagelijkse zaken als schoenen en schrijfstiften van Domitianus’ soldaten komen ook voorbij.
Projecties en wandvullende (3D-)reconstructies geven een beeld van het leven in Rome in de tijd van Domitianus, toen spectaculaire nieuwe gebouwen verrezen. Journalist Mustafa Marghadi (NOS) bezoekt die in de tentoonstellingsfilm, waarbij hij teksten van de antieke dichters Martialis en Statius als reisgids gebruikt. In korte video’s belichten Nederlandse en buitenlandse specialisten het meest recente wetenschappelijk onderzoek over Domitianus, waar archeologie, geschiedenis, kunst en literatuur hand in hand gaan.
God op aarde. Keizer Domitianus, t/m 22 mei 2022 in Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
