0
0
Recensie
De meeste kunstenaars worden er waarschijnlijk niet vrolijk van als iemand anders hun kunstwerken kopieert zonder dat ze er zelf iets aan verdienen. Auteursrecht is een groot goed in de kunstwereld. Rob Scholte denkt daar heel anders over. Sterker nog, voor hem is reproductie verplicht. Zo heet althans zijn tentoonstelling in Museum de Fundatie.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Museum de Fundatie noemt Rob Scholte (1958) de koning van het copyright. Afbeeldingen uit kunst en reclame, maar ook uit het alledaagse leven, vormen het uitgangspunt voor zijn schilderijen. Ongegeneerd gebruikt hij bestaande beelden en voegt daar elementen aan toe. Originaliteit en eigendomsrechten lijken voor hem van geen enkel belang. Reproductie in alle vormen kenmerkt zijn kunst en juist deze reproducties zorgen ervoor, dat zijn werk een groot publiek bereikt. “Het meest gereproduceerde kunstwerk is daarom het belangrijkste”, zei hij ooit.
De Schreeuw van Edvard Munch is dus heel belangrijk, want dat is ontelbare malen gekopieerd en ook gepersifleerd. Scholte waagde zich er ook aan. In zijn versie van De Schreeuw laat hij een mechanische clown opdraven, die een karikatuur tekent van twee heren die het beroemde schilderij van Munch bewonderen. Het is een komisch schouwspel dat weinig meer met het oorspronkelijke werk te maken heeft. Scholte maakte er een originele nieuwe creatie van.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Geen enkel kunsthistorisch icoon is heilig in Scholtes wereld. Elke beroemd kunstwerk kan zomaar met enige aanpassing een echte Rob Scholte worden. In de tentoonstelling zijn verschillende geometrische Mondriaans te zien. De rechte lijnen zijn echter niet meer allemaal recht, maar kronkelend. Het lijkt alsof Mondriaan een glaasje te veel op had toen hij ze schilderde. De schilderijen zijn dan ook geen Mondriaans, maar Scholtes.
Menig kunstwerk kreeg al een eigentijdse bewerking door Scholte. In de expositie hangen bijvoorbeeld twee versies van Man Ray’s beroemde foto Le Violon d’Ingres. Het origineel uit 1924 toont een vrouw met ontblote rug waarop twee f-vormige tekens zijn geschilderd, waardoor het model op een viool lijkt. In het Scholtes schilderij Body Language is de rug voorzien van afbeeldingen van diverse (steen)vruchten, zoals een walnoot, perzik en een aubergine.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Rob Scholte laat zich niet uitsluitend in de kunstwereld inspireren, ook elders zoekt hij naar afbeeldingen om te gebruiken. Dat kan een tijdschriftcover zijn, maar ook het bordspel Mens erger je niet!. Hij maakte onder meer het ideale tapijt voor bordspelliefhebbers. Dergelijk werk met een knipoog geeft de tentoonstelling in Museum de Fundatie een hoog amusementsgehalte. En laat bovendien zien dat Rob Scholte ondanks (of misschien wel dankzij) zijn voorliefde voor kopiëren toch heel origineel uit de hoek kan komen.
Het kunstwerk dat misschien nog het best aantoont hoe Scholte aankijkt tegen auteursrecht is het metersbrede doek Nostalgia. Dit is een reactie op een kritisch artikel van Bas Roodnat in NRC Handelsblad van 7 december 1987. Daarin beschuldigde de criticus Scholte van plagiaat omdat diens schilderij Utopia wel heel erg zou lijken op Paul Spooners Manets Olympia, dat, zoals de titel al aangeeft, weer gebaseerd is op Olympia van Édouard Manet. Scholte reageerde vlijmscherp op het stuk. Hij schilderde het hele artikel, inclusief foto’s gedetailleerd na. Het schilderij getuigt van zelfspot en laat geen twijfel bestaan over Scholtes relatie met auteursrecht: reproductie is verplicht.
Rob Scholte – Reproductie verplicht, t/m 26 juni in Museum de Fundatie, Zwolle
Waardering: @@@@@@@@@@
