0
0
Aad de Haas zou 100 jaar zijn geworden in 2020. Schunck in Heerlen, Limburgs Museum in Venlo en Chabot Museum in Rotterdam presenteerden daarom een estafette aan tentoonstellingen die de markante kunstenaar en zijn werk vanuit verschillende perspectieven belichtten. In de geest van het verzet in het Chabot Museum sluit de reeks af. Deze expositie is nog enkele weken te zien.
Aad de Haas (1920-1973) werkte in een eigen beeldtaal die hij op geen enkele wijze wilde aanpassen aan de normen en waarden van kerk en staat. Dit bracht hem tijdens de Tweede Wereldoorlog in conflict met de Duitsers, die in 1943 zijn werk in beslag namen en hem in de Rotterdamse politiegevangenis Haagse Veer gevangen zetten.
Daar maakte hij beeldjes en tekeningen met naar binnen gesmokkeld materiaal, waarvan er weinig bewaard zijn gebleven. Door bemiddeling kwam hij na vijf maanden vrij, maar met een beroepsverbod. Hij moest zich om laten scholen tot metaalbewerker om te kunnen werken in een fabriek in Duitsland. De Haas vluchtte samen met zijn vrouw Nel naar Zuid-Limburg en dook daar onder.
Kunsthandelaar Leen van Zanten leerde de dan 21-jarige Aad de Haas in 1942 kennen en raakte onder de indruk van diens werk. Het jaar daarop organiseerde hij in Kunsthandel Van Zanten in Rotterdam De Haas’ eerste tentoonstelling, met daarin 49 olieverfschilderijen. De kritieken waren lovend. Critici noemden de expositie “een ‘verrassend en interessant debuut” en “een uitbarsting van jong talent met al de blijde verrukking die daarbij hoort”. Het was vooral de droomwereld van Aad de Haas die de aandacht trok.
In september 1943 volgde een tweede tentoonstelling, dit keer met grafiek. Brachten de kleurrijke schilderijtjes de bezoekers in mei nog in een droomwereld, de grafiek die nu werd getoond, was van een geheel andere orde. Dat signaleerden ook de kunstrecensenten en de Duitse Sicherheitsdienst. Laatstgenoemde nam alle werken in de tentoonstelling in beslag en haalde het atelier van De Haas leeg. De nazi’s verklaarden het werk van De Haas ‘ontaard’.
Het Chabot Museum toont een reconstructie van de tentoonstelling die door de Duitsers werd verboden, met daarbij reacties uit de Nederlandse pers en van de Duitse Sicherheitsdienst en tekeningen en beelden die De Haas in de Rotterdamse gevangenis maakte. Ook zijn er naoorlogse schilderijen van Aad de Haas te zien waarin herinneringen aan deze oorlogsperiode centraal staan.
In de geest van het verzet – Aad de Haas, t/m 16 april in het Chabot Museum, Rotterdam
