Recensie
Op zaal in het Westfries Museum hangt een zeer realistisch schilderij van een pasgeboren kitten. Het is niet duidelijk of het diertje nog leeft of al gestorven is. De gedachte dat het poesje misschien dood is, raakt me. Ik heb zelf een kat en zij is me enorm dierbaar. Het aangrijpende portret van het katje maakt deel uit van de tentoonstelling Dierbaar, over de rol van dieren in de kunst.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
In de expositie staat het werk van Adriana van Zoest en Miriam Knibbeler centraal, twee kunstenaars die zich hebben gespecialiseerd in het afbeelden van dieren. Van Zoest maakt realistische dierenportretten en Knibbeler vangt de dieren in beelden van was, brons of keramiek. Het werk van beiden verschilt sterk van elkaar, maar is even indrukwekkend.
Bij de portretten van Van Zoest is het niet altijd even duidelijk of de dieren leven of dood zijn. Het kan zijn dat de geportretteerde slaapt, maar misschien is al het leven wel uit het lijfje verdwenen. Tijdens het kijken naar een poes of een kuiken twijfel ik wat ik moet voelen. Zijn ze schattig of juist eng? De kunstenares spreekt zelf van ‘vervreemdend realisme’ en dat is een perfecte benaming.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Miriam Knibbeler schotelt ons ook bevreemdende beelden voor, zoals een smeltende hond onder een glazen stolp, twee tweekoppige soortgenoten en een de wacht houdende baviaan. En dan heb ik het levensgrote liggende paard nog niet genoemd. Ook de conditie van dit dier is onduidelijk. Rust het alleen maar uit of is het vertrokken naar de hemelse weilanden?
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
In het werk van Knibbeler en Van Zoest zijn de dieren geen figuranten, maar de hoofdrolspelers. Onder meer twee trotse naaktkatten en een majestueuze rode kater stelen de show. Kunstenaars hebben dieren echter lang niet altijd als volwaardige wezens geportretteerd. Vaak figureerden ze slechts, en soms niet eens levend. In Keukenstuk van Jan Albertsz Rotius – geschilderd rond 1650 – liggen ze als dode dingen opgestapeld. Ze zijn duidelijk bedoeld voor consumptie.
Hoe kunstenaars dieren vroeger afbeeldden, is te zien in de vaste presentatie. Wie alle voorwerpen die bij de tentoonstelling Dierbaar horen, wil zien, moet dus het hele museum doorlopen. Nogal een uitdaging voor de ongeduldige bezoeker (zoals ik), die eigenlijk alleen komt voor de tijdelijke expositie. Deze opzet is een slimme keuze van het Westfries Museum, want zo krijgt ook de eigen collectie de volle aandacht.
Dierbaar, t/m 17 juli in het Westfries Museum, Hoorn
Waardering: @@@@@@@@@@