2
0
Recensie
Bij strips denken veel mensen waarschijnlijk eerst aan series als Asterix, Kuifje en Suske en Wiske, uit respectievelijk Frankrijk en tweemaal België. Ons eigen kikkerlandje spreekt echter ook een aardig woordje mee aan de striptafel. De tweede tentoonstelling in het vorig jaar geopende Museum of Comic Art in Noordwijk staat volledig in het teken van Nederlandse striptekenaars.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Nederland doet wat betreft het aanwezige striptalent niet onder voor België en Frankrijk. Als het Museum of Comic Art alle (ooit) actieve tekenaars had willen eren, had het een ruimte ter grootte van een voetbalstadion nodig gehad. Voor deze tentoonstelling koos het museum er daarom voor om 21 grensverleggers onder de aandacht te brengen. Tekenaars die met hun stripwerk nieuwe deuren openden, de weg wezen en lieten zien wat er mogelijk is.
Marten Toonder (1912-2005) was zo’n tekenaar. De geestelijk vader van Tom Poes en Ollie B. Bommel richtte Toonder Studio’s op, die stripverhalen en later ook animatiefilms maakte. Hij had daar de leiding over verschillende andere tekenaars, van wie er velen later zelf ook bekendheid kregen. Piet Wijn (1929-2010) bijvoorbeeld, schiep Douwe Dabbert, een kabouter met een magische knapzak en Hans G. Kresse (1921-1992) zou furore maken met Eric de Noorman.
Toonder stond aan de wieg van de Nederlandse krantenstrip. Zijn succes met strips als Tom Poes, Kappie, Panda en Koning Hollewijn zorgde ervoor dat de strip met ondertekst de standaard werd in Nederland. Onder anderen Kresse en Pieter Kuhn (1910-1966, bedenker van Kapitein Rob) publiceerden hun verhalen ook op die manier in dagbladen.
Marten Toonder verrijkte behalve de stripwereld ook het Nederlands met nieuwe woorden, zoals denkraam en minkukel en enkele uitdrukkingen, als je begrijpt wat ik bedoel. En persoonlijk kan ik het woord bommelding eigenlijk niet meer anders uitspreken dan bommel-ding. Ook daar was Toonder verantwoordelijk voor.
Ook Jan Kruis (1933-2017), tekenaar en schrijver van Jan, Jans en de Kinderen, liet zijn sporen na in de Nederlandse taal. Een gecastreerde kat heet tegenwoordig immers een je-weet-wel-kater. En zeg eens eerlijk: vul jij de voornaam Jeroen ook niet af en toe automatisch aan met ‘poep aan je schoen!’?
Sommige strips zijn zo bijzonder dat een boek te klein voor hen is. Jan, Jans en hun kinderen kwamen in 2005 tot leven in een musical. Jaren eerder, in 1983, beleefde heer Ollie B. Bommel een avontuur op het witte doek. Als Je Begrijpt Wat Ik Bedoel was de eerste avondvullende Nederlandse tekenfilm.
En Paulus de boskabouter van Jean Dulieu schopte het zelfs tot radio- en televisiester. De kale kabouter met witte baard, die voortdurend in de clinch lag met heks Eucalypta, begon zijn leven als stripfiguur in dagblad Het Vrije Volk. De strip was zo succesvol dat er hoorspelen volgden op de radio en een poppenserie op televisie.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
De strip Acception van Coco Ouwerkerk (1992) bewandelde de omgekeerde weg. Deze werd groot op een beeldscherm en pas later ook in boekvorm. Ouwerkerk plaatste haar strip over vier middelbare scholieren op het Koreaanse online stripplatform Webtoon, waar het een enorm succes werd. Na een jaar had ze honderdduizend vaste volgers, met als gevolg dat het platform haar ging betalen.
Ouwerkerk mag met recht een grensverlegger genoemd worden. Ze beperkt zich niet tot het aloude papier en steekt zelfs de taalgrens over. Bovendien toont ze aan dat ook Nederlandse stripmakers wereldfaam kunnen krijgen. Het is meer dan terecht dat ze een plekje kreeg tussen de 21 smaakmakende stripmakers in Grensverleggers. In haar ‘hoekje’ staat een zuil met touchscreen. Wie met zijn vinger over het scherm scrolt, kan een aflevering van Acception lezen.
(Tekst gaat verder onder de foto’s)
Van alle vertegenwoordigde stripmakers zijn originele tekeningen te zien. Verschillende iconische helden en anti-helden komen voorbij, zoals Joop Klepzeiker, de immer sarcastische psycholoog Sigmund, de ‘doodgewone’ Familie Doorzon en Agent 327, Neerlands eigen ‘James Bond’. De presentatie is goed voor het nodige jeugdsentiment. Ik had bijvoorbeeld al in geen tijden meer gedacht aan de op macht beluste Generaal van Peter de Smet (1944-2003). Liefhebbers van Nederlandse strips kunnen hier hun hart ophalen.
Als je de tentoonstelling nog wil zien, moet je wel snel zijn, want ze duurt tot en met 12 mei. Gelukkig is het bijna meivakantie en een museum dat pal naast het strand staat, is altijd een leuk uitstapje.
Grensverleggers, 21 Innovative Dutch Comic-Artists, t/m 12 mei in Museum of Comica Art, Noordwijk
Waardering: @@@@@@@@@@
