0
0
Zelfportret, 1914,
Waldemar Koch Stiftung, Bremen /
Permanente bruikleen aan de Kulturstiftung
Landkreis Osterholz
© Foto: Rüdiger Lubricht / Worpsweder Museumsverbund.
Op 12 december is het precies 150 jaar geleden dat de veelzijdige kunstenaar Heinrich Vogeler werd geboren in Bremen. Ter gelegenheid hiervan presenteren vier musea in het kunstenaarsdorp Worpswede bij Bremen zijn leven en werk in de volle breedte. Vogeler kwam in 1894 naar Worpswede en is één van de vijf oprichters van de kunstenaarskolonie aldaar.
De Barkenhoff is de plek waar Vogeler drie decennia woonde en werkte. Dit museum toont een Gesamtkunstwerk, bestaande uit huis en tuin, die Vogelers visie van een leven verrijkt door schoonheid en kunst illustreert. Het museum herbergt sleutelwerken die hij in de laatste twee decennia van zijn leven in de Sovjet-Unie heeft gemaakt. De jubileumtentoonstelling laat zien hoe Vogeler een wereld probeerde te bereiken die mooier en eerlijker is: een wereld waarin alle mensen vreedzaam kunnen samenleven en waarin het individu zich kan ontplooien zonder het algemeen welzijn uit het oog te verliezen.
In de Große Kunstschau gaat het om de artistieke en persoonlijke relaties tussen Vogeler en zijn schildercollega’s uit Worpswede. Uitgangspunt is Vogelers monumentale schilderij Zomeravond. Het isolement van de afgebeelde vrienden maakt het uiteenvallen van de eens zo hechte gemeenschap zichtbaar. Daarnaast gaan negentien hedendaagse kunstenaars een intensieve dialoog aan met Heinrich Vogelers schilderij Anbruch einer neuen Zeit uit 1919. Zij belichten het heden vanuit heel verschillende perspectieven en houden zich bezig met vragen als: Zijn er nog utopieën? Wat betekent vrijheid tegenwoordig? Hoe zit het met de menselijke waardigheid?
Het Haus im Schluh presenteert de toegepaste kunst die zo’n belangrijke rol speelt in het werk van Vogeler. In de beginjaren was hij een veelgevraagd Jugendstil-ontwerper. De tentoonstelling omvat voorwerpen uit verschillende werkgebieden – boekkunst, meubels, zilver, glas en porselein, interieurarchitectuur – en zorgvuldig vervaardigde ontwerpen die de veelzijdigheid van Heinrich Vogeler laten zien. Al dit werk is onlosmakelijk verbonden met zijn idee van een artistiek vormgegeven alledaagse cultuur.
Landkreis Osterholz
Foto: Barkenhoff-Stiftung Worpswede.
Het grafische werk dat de Worpsweder Kunsthalle presenteert, belicht Vogelers ontwikkeling van Jugendstil-kunstenaar tot politiek kunstenaar. Aanvankelijk streefde hij naar het brengen van schoonheid in alle aspecten van het leven. Om deze schoonheid voor een breed publiek toegankelijk te maken, illustreerde hij boeken en tijdschriften en gaf hij etsen uit in een ongelimiteerde oplage. Naast sprookjesthema’s werkte hij aan romantische taferelen met mensen en landschappen. In september 1914 meldde Vogeler zich vrijwillig aan als soldaat voor de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog werden zijn grafische voorstellingen een medium van politiek activisme. Expressionisme en futurisme beïnvloedden de vormentaal. De laatste jaren van zijn leven stonden in het teken van de strijd tegen het Hitler-regime.
Heinrich Vogeler (1872-1942) was schilder, graficus, architect, ontwerper, docent en schrijver. Zijn oeuvre bestaat uit onder meer illustraties voor het tijdschrift Die Insel, boekillustraties in art-nouveau-stijl en decoratieve schilderijen voor het stadhuis van Bremen. Tevens ontwierp hij allerlei huishoudelijke voorwerpen. Zijn schilderijen getuigen van zijn sympathie voor de werkende klasse. Niet voor niets werd hij na de Eerste Wereldoorlog lid van de Communistische Partij Duitsland. In 1931 emigreerde hij samen met zijn echtgenote naar de Sovjet-Unie.
Heinrich Vogeler. Der Neue Mensch, t/m 6 november in 4 musea in Worpswede, Duitsland
