0
0
Recensie
Tenminste houdbaar tot; die tekst staat onder meer op alle verpakkingen van voedingsmiddelen en geeft aan tot welke datum een product zeker nog te gebruiken is. De tentoonstelling met deze titel in Museum Arnhem gaat echter niet over artikelen die je in een supermarkt kan kopen. De expositie werpt de vraag op tot wanneer onze planeet nog houdbaar is.
Tekst en foto’s: Evert-Jan Pol
Leest u de site graag en heeft u wel een zakcentje over voor een arme schrijver? Klik dan op de knop ‘doneren’.
Klimaatverandering, natuurbehoud en milieuvervuiling zijn onderwerpen die steeds meer mensen in Nederland bezighouden. Op veel plekken op de wereld voelen bewoners de gevolgen van de uitputting van de aarde al heel lang. Hoe lang kunnen mensen nog blijven leven op de planeet? Dat vragen veel kunstenaars zich af.
De tentoonstelling Tenminste Houdbaar Tot laat zien hoe kunstenaars vanaf de zeventiende eeuw tot nu de natuur verbeeld(d)en. Menig kunstwerk stelt de uitbuiting van land en van mensen die erop leven aan de kaak. Het monumentale gele gordijn Gbor Tsui (Visitor’s Heart) van Serge Attukwei Clottey is daar een goed voorbeeld van. Het werk bestaat uit aan stukken gesneden gebruikte gele jerrycans. Plastic jerrycans komen veelvuldig voor in Ghana en andere landen in Afrika.
Ze werden oorspronkelijk gebruikt om bakolie van het westen naar Afrika in te vervoeren. Toen Clottey (1985) jong was, werden ze omgedoopt tot waterreservoirs. Tijdens de veelvuldige perioden van waterschaarste in delen van Ghana, moesten mensen lange afstanden afleggen om water te halen. Daar gebruikten ze de gele jerrycans voor.
Door de toenemende watertekorten in het land hebben de meeste jerrycans hun oude functie verloren. Er is steeds minder water om op te halen. Samen met ander plastic zwerfafval liggen ze op straat en op het strand, waar ze vergaan en in kleine deeltjes uiteen vallen. Zo bedreigen ze niet alleen de natuur maar ook de sanitaire infrastructuur, met ernstige gevolgen voor de volksgezondheid. Plastic afval is een wereldwijd probleem, maar wordt extra gevoeld in Ghana, waar recycling nog niet zo gebruikelijk is als in het Westen.
De zaalvullende installatie van Serge Attukwei Clottey opent de expositie en zet direct de toon. Het is meteen duidelijk dat Museum Arnhem met Tenminste Houdbaar Tot de bezoeker aan het denken wil zetten. En dat doet het met verschillende indrukwekkende werken, zoals ook In Persuit of Bling van Otobong Nkanga. De bling uit de titel verwijst naar fonkelende sieraden. Voor juwelen en ook andere luxeproducten zijn grondstoffen nodig, waarvan vele zich in de Afrikaanse bodem bevinden. Het delven ervan is schadelijk voor de aarde en voor de mensen die dit zware en onderbetaalde werk moeten doen. De in Nigeria geboren en in Antwerpen woonachtige Nkanga wil met zijn installatie de toeschouwer laten stilstaan bij deze problematiek.
Met haar Science Fiction Postcards wil Stéphanie Roland laten zien wat een gevolg van klimaatverandering kan zijn. Al lijkt ze op het eerste gezicht weinig te laten zien. De ansichtkaarten op het rek zijn namelijk inktzwart. Pas als iemand een van de kaarten tegen het warmtepaneel houdt, komt er een afbeelding tevoorschijn. Van een eiland dat door de stijgende zeespiegel al is verdwenen of dreigt te verdwijnen. Zoals Wulpeneiland, dat ooit in de Noordzee lag, of Hart Island bij New York, dat in de 26ste eeuw niet meer zal bestaan als er niets verandert. Zodra je de kaart weer op zijn plek legt, verdwijnt de afbeelding weer, wat symbool staat voor het eveneens verdwijnende eiland.
In de tentoonstelling Tenminste Houdbaar Tot werpt het museum de vraag op of kunst kan veranderen hoe mensen omgaan met de aarde. De nieuwere werken schetsen veelal geen positief beeld van de conditie van onze planeet en misschien is dat voor een enkeling reden om haar beter te behandelen. En anders halen de schilderijen van mooie landschappen bezoekers misschien wel over. Want die prachtige natuur wil je toch zeker behouden?
Tenminste Houdbaar Tot, t/m 29 januari 2023 in Museum Arnhem
Waardering: @@@@@@@@@@
