0
0
Recensie
Er was lang verwarring over de identiteit van de vrouw die model stond voor Piet Mondriaans Portret van een meisje in rood uit 1908. Maar sinds kort staat vast dat de geportretteerde kunstenares Agatha Zethraeus was. Ze was een vriendin én oud-leerlinge van Mondriaan. Dat ze als kunstenares niet onderdeed voor haar leermeester blijkt uit een tentoonstelling in het Mondriaanhuis.
Door: Evert-Jan Pol
De Nederlands-Zweedse Agatha Zethraeus (1872-1966) was eigenzinnig. In een tijd dat veel vrouwen van goeden huize schilderden als hobby, besloot zij er rond 1890 haar beroep van te maken. Ze volgde lessen aan de Dagtekenschool voor Meisjes in Amsterdam en later ook bij enkele professionele kunstenaars.
Vooral de lessen van leeftijdsgenoot Piet Mondriaan (1872-1944) maakten een grote indruk op haar. Diens figuratieve werk was een belangrijke inspiratiebron. Onder zijn invloed experimenteerde ze meer met kleur. Zoals in de waterpartijen van haar Zweedse landschappen. Ze vermengde de grijs- en blauwtinten met roze, zachtgeel en oranje. Mondriaan deed datzelfde met zijn luchten.
In de Schatkamer op de begane grond toont het museum werk van Zethraeus naast dat van Mondriaan en daar is pas goed zichtbaar hoe groot de invloed van haar beroemdste docent was. De schilderijen Landschap van Zethraeus en Mondriaans Geïsoleerde boom aan het Gein lijken qua compositie sterk op elkaar. En voor bijna alle vroege schilderijen van Zethraeus geldt dat ze ook vroege Mondriaans hadden kunnen zijn.
Later ging ze als schilder meer en meer haar eigen weg. Waarbij ze zich ook voorzichtig in de richting van het impressionisme bewoog. Ze waagde zich aan verschillende genres, maar stadsgezichten schilderde ze het liefst. Woonplaats Amsterdam was favoriet, zoals ook op de expositie zichtbaar is. “Amsterdam in regen- of sneeuwstemming, daar smul ik van.” Dat ze van de stad hield, straalt af van haar schilderijen. Die zijn duidelijk met liefde geschilderd.
Dat vond een recensent van de Utrechtse Courant in 1906 ook: “Stadsgezicht heeft opmerkelijk goede kwaliteiten, de toon vooral is zeer gelukkig en ’t is ook gevoeld, dat aardig gevonden stadshoekje.” Ook heel fraai is Rembrandtplein, dat ze omstreeks 1911 maakte. Het olieverfschilderij is kleurrijk en vol leven.
Tot op hoge leeftijd bleef Zethraeus schilderen en exposeerde ze geregeld. Na haar overlijden raakte haar werk echter in de vergetelheid. Dat is jammer en onterecht. Haar landschappen en stadsgezichten verdienen meer aandacht. In het Mondriaanhuis zag ik schilderijen van een zeer getalenteerde kunstenaar. Veelal prachtig werk, dat ik graag vaker wil zien.
Agatha Zethraeus – Vriendin, leerling en model van Piet Mondriaan, t/m 25 januari 2015 in het Mondriaanhuis, Amersfoort
Waardering: @@@@@@@@@@
