0
0
Lange rijen stonden er in het najaar van 2013 voor de ingang van The Frick Collection in New York. Topstukken uit het Mauritshuis zorgden voor een bezoekersrecord: in drie maanden tijd kreeg het museum meer mensen over de vloer dan normaal in een heel jaar. Nu, ruim een jaar later, kunnen bezoekers van het Mauritshuis op hun beurt genieten van meesterwerken uit The Frick Collection.
Door: Evert-Jan Pol
Dat deze tentoonstelling plaatsvindt, mag bijzonder heten. Het is namelijk voor het eerst dat het Amerikaanse museum een expositie in een andere instelling presenteert. Dat zegt wat over de goede relatie tussen het Mauritshuis en The Frick Collection, die allebei hun onderkomen hebben in een voormalig woonhuis.
In het geval van laatstgenoemde gaat het om het huis dat de steenrijke staalmagnaat en gepassioneerd kunstverzamelaar Henry Clay Frick (1849-1919) enkele jaren voor zijn dood in New York liet bouwen. Hij woonde er slechts vijf jaar, maar zijn indrukwekkende kunstcollectie bevindt zich er nog steeds. Het woonhuis is sinds 1935 een museum.
Toen de directeur van het Mauritshuis, Emilie Gordenker, een aanzienlijk aantal bruiklenen kreeg aangeboden, moest ze daar wel even over nadenken, vertelt ze. Frick had namelijk in zijn testament laten opnemen dat de werken die hij zelf ooit kocht nooit mogen worden uitgeleend. “Blijft er dan nog wel wat over?” vroeg Gordenker zich af. “Het antwoord luidt volmondig ja.”
Wie de 36 bruiklenen met eigen ogen ziet, moet haar daar gelijk in geven. Na Fricks dood hebben zijn dochter Helen en anderen de verzameling uitgebreid met prachtige werken, waarvan het Mauritshuis nu een smaakvolle selectie toont. Een onbetwist hoogtepunt is Portret van de Comtesse d’Haussonville, van Jean-Auguste-Dominique Ingres, uit 1845. De zelfverzekerde dame kijkt de toeschouwer aan met een bijna hypnotiserende blik. Het is moeilijk om er niet lang naar te kijken.
Het Mauritshuis koos dit schilderij terecht als beelddrager van de tentoonstelling. De verleidelijke vrouw siert onder meer de omslag van de catalogus. Niet minder mooi overigens is het portret Een dame op haar dagbed, dat François Boucher in 1743 schilderde. Ook deze jonge dame, met een rode blos op haar wangen, is een genot om te zien.
Ondanks Fricks wens dat werken die hij zelf kocht nooit zijn huis mochten verlaten, hangen er in het Mauritshuis toch twee. Francesco Guardi’s prachtige schilderij Gezicht op het kanaal van Cannaregio in Venetië (uit ca.1770) en Antico’s beeld Hercules (ca. 1499) vielen buiten deze regeling omdat dochter Helen Clay Frick ze aan het museum schonk.
Hercules is een van de weinige beelden die de tentoonstelling telt. Maar de sculpturen die een plek kregen, zijn van uitzonderlijke kwaliteit. Niet minder dan fenomenaal is Joseph Chinards Portretbuste van Louis-Étienne Vincent-Marniola uit 1809. De ietwat nonchalant vallende kraag, de weelderige lokken en ogenschijnlijk kanten sjaal zijn maar enkele van de zeer gedetailleerde aspecten die dit beeld zo speciaal maken.
Hoewel de presentatie met 36 werken niet heel omvangrijk is, is ze zeker een omweg waard. Het Haagse museum heeft haar duidelijk met grote zorg samengesteld. Ook aan de aankleding besteedde het de nodige aandacht. Op de vloer ligt bijvoorbeeld een klassiek tapijt, dat de vroeg twintigste-eeuwse sfeer versterkt. Of de Frick-tentoonstelling net als de Mauritshuis-expositie in New York ook voor een bezoekersrecord zorgt, is nog afwachten. Maar het zou niet onverdiend zijn.
The Frick Collection – Kunstschatten uit New York, 5 februari t/m 10 mei in het Mauritshuis, Den Haag
Waardering: @@@@@@@@@@
