0
0
Nieuws
Het oeuvre van Jheronimus Bosch is onlangs uitgebreid met een tekening. Lang stond Hellelandschap te boek als een werk van een anonieme kunstenaar. Experts van het Bosch Research and Conservation Project (BRCP) hebben haar nu toegeschreven aan Bosch.
Hellelandschap toont een bizar tafereel vol met fantastische monsters en gedrochten. De tekening is nagenoeg onbekend: ze werd in 2003 geveild uit onbekende herkomst en bevindt zich sindsdien in een privéverzameling. Het Noordbrabants Museum in Den Bosch mag het werk in het voorjaar van 2016 als eerste museum tonen, op de tentoonstelling Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie.
De tekening is druk en chaotisch, dreigend en angstaanjagend, zoals Bosch zich de hel voorstelde. Centraal in de compositie worden met een groot visnet talloze verloren zielen gevangen en via een schoepenrad in de muil van een duivels monster gevoerd. Menselijke figuren hangen als klepels in luidklokken, een draak spuwt zielen uit in een kookpot, naakte zondaars zitten op het scherpe lemmet van een mes en er loopt een gedrocht in de vorm van een ton op pootjes. Het is het visueel schouwspel dat we boschiaans zijn gaan noemen.
Merkwaardig genoeg is precies die karakteristiek van de tekening door sommigen gebruikt als argument tégen een toeschrijving ervan aan Bosch. De scène zou gemaakt zijn door een medewerker van een kunstenaar die in het atelier van Bosch zou hebben gewerkt. Na zorgvuldige bestudering van de tekening en na een vergelijking met andere tekeningen en schilderijen van Bosch concludeert tekeningenexpert Matthijs Ilsink echter dat Bosch de voorstelling tóch zelf tekende.
Hetzelfde BRCP schreef ook een schilderij af als werk van Bosch. Het gaat om Kruisdraging van Christus uit de collectie van het Museum voor Schone Kunsten in Gent. Er bestaat ook twijfel over De Zeven Hoofdzonden uit het Prado in Madrid. Het BRCP heeft dat werk echter niet grondig kunnen onderzoeken, omdat daarvoor geen toestemming was. Dit schrijft De Morgen.
Het BRCP publiceert de volledige uitkomsten van het onderzoek ter gelegenheid van de tentoonstelling Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie in januari 2016 een tweedelige monografie. Ook verschijnt er een publiekscatalogus en komt er een. Pieter van Huystee maakte over het onderzoek van het BRCP de documentaire Jheronimus Bosch, geraakt door de duivel. Deze gaat op 20 november op in première op het IDFA.
